A track from the album No place for time here (Dikeni Records, 2024). The track was originally released in Afrikaans in 2003. The video combines AI animation generated with prompts from the song’s lyrics, and extracts from books, letters, texts that are related to the theme of dreams and nightmares. A somewhat Gothic approach to the topic.
Tag: Andries Bezuidenout
World Wall III – foto’s van mure
About texture and shadows. A series of photographs of walls converted to video format – for moments of silence and contemplation.
Andries Bezuidenhout – Trooskantates (album)
Afrikaanse musikant, digter, skilder en lid van die Brixton Moord & Roof Orkes se vyfde solo-album. Tien nuwe komposisies vir onstuimige tye. Musiek wat troos sonder om te sus. Die album is op 5 Julie 2024 vrygestel.
Musiek en woorde deur Andries Bezuidenhout, behalwe “Explorer of Nahoon”, melodie deur Andries Bezuidenhout en Lukas van Garderen
Opgeneem en gemeng deur Andries Bezuidenhout
Meester deur Willem Möller by Sharp Street Studio
LIRIEKE EN MUSIEKVIDEO’S
[1] RESTOURANTEUR
Stop, stop, hou stil hier
Ek is kelner en skoonmaker, sjef en sommelier
Elke nuwe gas word behandel soos familie
Die malligheid daar buite kom glad nie deur die mure nie
Eetgerei gerangskik ter wille van die rym
Ter wille van die melodie elke tafeldoek se grein
Wat ek voorsit is vrede, wat ek opdis is rus
Respyt van die ewigheid is al wat op die spyskaart is
Vir die wêreld se probleme het niemand meer raad nie
So fokus op die koffie is die koppie op die tafel
Hier’s kelders met vate vol vrede en wyn
Spense met wense wat verlange laat verdwyn
Pas gemaalde koffie, vars gebakte brood
Uitgedrukte vrugtesap van lemoene uit die boord
Wat ek voorsit is vrede, wat ek opdis is rus
Respyt van die ewigheid is al wat op die spyskaart is
Soms op my eie in die koue kombuis
In die oggendure hoor ek hoe die yskaste druis
Wat ek voorsit is vrede, wat ek opdis is rus
Respyt van die ewigheid is al wat op die spyskaart is
[2] DROOM VAN DIE KAMDEBOO
Kyk in die truspieël kom die son nou op
Koffie uit die Stanley vir ‘n oomblik se stop
By bankies van beton onder ‘n bloekomboom
Onderkant die bergpas is die Kamdeboo
Die spoedmeter is vlot en volkome tweetalig
Dit praat kilo’s per uur, maar is ook in myle vaardig
Jy lees jou spoed nie op ‘n naald nie, maar horisontaal
Soos ons seil verby ‘n rooivalk op ‘n telefoonpaal
Rooi leersitplekke, kattebak met vinne
Mixtape op die deck vir die beat hier binne
Tussen Pearston en Graaff-Reinet my grootste wens, ‘n
Blink swart convertible seventies Benz
Ja, Lucy Jordan kan die Eiffeltoring maar hou
Van Thelma en Louise kan ek net die einde onthou
Na Bagdad Café sal jy vir ewig hier rond soek
En vir Jack Kerouac het ons dekades gelede gegroet
Matchbox full of diamonds, en Riders on the storm
Die Mystic Boer dans doer in ‘n warrelwind rond
Oor die speakers sing Kerkorrel weer oor ‘n sprinkaanplaag
Soos die vlaktes in die skemer in ‘n berghang verdwaal
Rooi leersitplekke, kattebak met vinne
Mixtape op die deck vir die beat hier binne
Tussen Pearston en Graaff-Reinet my grootste wens, ‘n
Blink swart convertible seventies Benz
Ons het nêrens om te wees nie, nêrens om heen te gaan nie
En hoe ons hier gekom het gaan niemand juis aan nie
Telefoonpale, vlieswolke daar bo
Net ons en die vlaktes van die Kamdeboo
Rooi leersitplekke, kattebak met vinne
Mixtape op die deck vir die beat hier binne
Tussen Pearston en Graaff-Reinet my grootste wens, ‘n
Blink swart convertible seventies Benz
Is hierdie die waarheid, of iets wat ek onthou
Of dalk net ‘n wens of ‘n droom vir nou
Maar dis ek agter die stuur en jy langs my
Van Pearston al die pad by Graaff-Reinet verby
[3] ROEP VAN DIE ROOIVLERKSPREEU
As die son net vir ‘n oomblik
Agter berge weg wou bly
Sou ek dalk tog uiteindelik
In drome weg kon gly
Maar die wekker op die boekrak
Hou aan om te marsjeer
Teen ‘n onverbiddelike pas
Word ure aangekeer
As jy iewers land
Maak jy nes of vlieg jy weg
Rooivlerkspreeu, o rooivlerkspreeu
Jy’s ook in die verkeerde eeu
En as jy iewers land
Maak jy nes of vlieg jy weg
Rooivlerkspreeu, o rooivlerkspreeu
Jy’s ook in die verkeerde eeu
Jou vroeg kon hoor in die oggendmis
Nog voor jy op die geut kom sit
Jou roep is ongedurig
Jou fladder wispelturig
My generasie vrees sentiment
Ons harte klop koue sement
Is dit die dat ek so projekteer
Oor wat mens by ‘n spreeu kan leer
As jy iewers land
Maak jy nes of vlieg jy weg
Rooivlerkspreeu, o rooivlerkspreeu
Jy’s ook in die verkeerde eeu
En as jy iewers sou land
Maak jy nes of vlieg jy weg
Rooivlerkspreeu, o rooivlerkspreeu
Jy’s ook in die verkeerde eeu
Ek ken Central Park en Voldelpark
Selfs Zanzibar se ou nagmark
Sou jy daar aard wonder ek
Hoe kies ‘n spreeu sy landingsplek
Hier’s darem minder ligte
En daarom skyn die sterre stip
Herinner my tog hieraan
As jy môre teen my venster pik
En as jy iewers land
Maak jy nes of vlieg jy weg
Rooivlerkspreeu, o rooivlerkspreeu
Jy’s ook in die verkeerde eeu
En as jy iewers sou land
Maak jy nes of vlieg jy weg
Rooivlerkspreeu, o rooivlerkspreeu
Jy’s ook in die verkeerde eeu
[4] PHILIP GLASS OP DIE HOËVELD
Saterdagmiddag, jy bestuur
Die vensters is oop, ek’s die passasier
Die son flankeer met skaduwees so rondom vier
Na ‘n middagete met pizza en bier
Oor die speakers lewer Philip Glass kommentaar
Klawermelodie wat oor en oor herhaal
Ek neem foto’s deur die venster met my selfoonkamera
Die stad is ‘n draaiboek en ek is die skriba
Die lewe boots kuns na
Dis ‘n Hoëveld wintersdag in Afrika
En as jy so ry skuif als
In stadige aksie verby
Straatlamp lyk soms soos ‘n beeldhouwerk
In ‘n hoekkafee kan jy skilderye opmerk
Franchise flits ‘n neonlig naam
Winkelpop wink deur ‘n vensterraam
Die man met die teken wat staan op die hoek
Verduidelik oor hoekom hy nog steeds na werk soek
Verkeersligte neem ‘n smoke break met beurtkrag
Jy wag telkens geduldig jou beurt af
Die lewe boots kuns na
Dis ‘n Hoëveld wintersdag in Afrika
En as jy so ry skuif als
In stadige aksie verby
Oor of jy gebore word het jy geen keuse nie
Of wat gebeur aan die begin van jou lewe nie
Ek dink ons het mekaar darem gekies
So tussen die wankel van wins en verlies
Maar ons hier in die kar is geen kunsfilm nie
Al beweer die klankbaan klavier iets anders nie
Laat die fantasie ons elders heen vat
Ek skrik wakker as die band in ‘n slaggat klap
Die lewe boots kuns na
Dis ‘n Hoëveld wintersdag in Afrika
En as jy so ry skuif als
In stadige aksie verby
[5] EXPLORER OF NAHOON
Seewind in my hare, ‘n uil hoe-hoe
Jou kamerlig brand nog by jou huis in Nahoon
Wat ek moet doen weet net Ballyhoo
Hulle het die nommer van die Man in the Moon
Want ek’s Laika alleen in ‘n wentelbaan
Laika wat huil vir jou en die maan
Ek’s ‘n outydse ontdekker van suburban strate
Die teerpad is soos die oseaan se water
Maar golwe trek hier rond net deur die lug
Ek stuur seine in die nag na jou toe terug
Want ek’s Laika alleen in ‘n wentelbaan
Laika wat huil vir jou en die maan
Soms verlang ek na ‘n land sonder grense
Plekke sonder name, geboue of mense
Sou jy daar wees op ‘n nuwe planeet
Of het jy reeds van my naam vergeet
Want ek’s Laika alleen in ‘n wentelbaan
Laika wat huil vir jou en die maan
Ek is buite in die straat onder die maan
Ek’s ‘n mot en die huisligte trek my aan
Ek is Vasco da Gama ek is Magellaan
Hoe’t ek beland in ‘n wentelbaan
Wat om jou draai om jou kom en jou gaan
Tussen waar jy slaap en waar ek staan
Uit hierdie sirkel kan ek nie tree nie
Uit die om en om swenk kan ek nie breek nie
En wat dit beteken kan ek nie weet nie
Maar oor Yuri Gagarin kan ek nie vergeet nie
Want ek’s Laika alleen in ‘n wentelbaan
Laika wat huil vir jou en die maan
[6] SEINE IN ANALOOG
In die dae toe daar nog telefoondrade was
Met of sonder swawels of hadidas
Of toetspatrone wat TV-skerms arresteer
En zig-zag antennas wat radiogolwe aankeer
Is dit jy wat vanaand die sesuur nuus lees
Is dit jy wat sê wat die weer se bui gaan wees
Al slaan ek hoe hard op die kassie se buis
Is daar net sneeu, snee, sneeu, sneeu wat suis
Roep ek jou met Morsekode
Roep ek jou met ‘n rooksein
Voor ek vergeet, voor ek vergeet
Voor ek vergeet en jou stem verdwyn
Op ‘n tweerigtingradio soek ek jou kanaal
Maar my seine het iewers in die nag verdwaal
Ek roep jou eenmaal, ek roep jou tweemaal
Ek roep na jou in my brabbeltaal
Ek lig die gehoorbuis, maar hoor net kringfluit
Ek bel jou nommer steeds uit my kop uit
Katode klink iewers in ‘n foonsentrale
Stol in die lugleegte tussen twee pale
Roep ek jou met Morsekode
Roep ek jou met ‘n rooksein
Voor ek vergeet, voor ek vergeet
Voor ek vergeet en jou stem verdwyn
Soms hoor ek jou klingel
In ‘n lang tiekie se draaie
Soms hoor ek jou fluister
In ‘n telefoongids se blaaie
Soms sis jy deur
Hierdie telefoonhokkie deur
Soms voel ek jou deur
Hierdie lugleegte beur
Roep ek jou met Morsekode
Roep ek jou met ‘n rooksein
Voor ek vergeet, voor ek vergeet
Voor ek vergeet en jou stem verdwyn
[7] VALSBAAI SE WAARHEID
Lank, lank gelede is kalk hier
Uit skulpe gebrand en gemaal
En is snoek en harders met sloepe
Al die pad kaai toe gehaal
Nou daar nie net ‘n hawe nie
Maar ook ‘n stasieperron
Waar ‘n trein vol skaduwees
Elke oggend Victoriaans verbykom
Die enigste waarheid
Dryf op die deinings van Valsbaai
Die enigste klaarheid
Is in die misbank se waai
By Café Olympia
Koel my koppie swart koffie solank af
Terwyl lycra met honde aan leibande
Op die promenade verby draf
In tie-dye en batik
Kom tree daai hippie hier af
En ‘n ingenieur uit die Kongo
Versamel munte as ‘n karwag
Die enigste waarheid
Dryf op die deinings van Valsbaai
Die enigste klaarheid
Is in die misbank se waai
Ons almal wat hier saam
Oor die einde van die wêreld rou
Tussen die oomblikke wat ons vergeet
En die oomblikke wat ons onthou
Elkeen van êrens elders nou hier
Maar gaan elders heen
Hierdie plek buite geskiedenis
Tussen baai en sandsteen
Die enigste waarheid
Dryf op die deinings van Valsbaai
Die enigste klaarheid
Is in die misbank se waai
Dit als verneem ek
By die visserman op die hawe
Ek is weer in Kalkbaai vir ‘n week
Om dooie drome te begrawe
[8] SKADUWEE
My skaduwee volg my
Soos ‘n geykte kwaal
Al jaag ek soos die duiwel
Kom my skaduwee my haal
Bene en arms
Van wisselende lengtes
Afhangend van hoe son en maan
Om mekaar bly wentel
Skaduwee is iets wat jy
Mettertyd gewaar
Op teer of grasperk, teen ‘n muur
En eensklaps is dit daar
Eintlik sou ek graag met iemand
Skaduwees wou ruil
En voel hoe voel dit om ‘n slag
Van ‘n ander een te skuil
Ek en jy skaduwee
Jy en ek is een, maar twee
En waarheen ek ook vlieg of vlug
Keer ek weer na jou toe terug
Ek het ‘n slag al probeer
Om my skaduwee uit te vee
Om van die ding af weg te hardloop
Of van daarvan weg te sweef
Maar ek weet dis altyd aan my vas
Selfs ook as ek sou droom
In die donker skuil dit daar
Begrens my soos ‘n soom
Die ding is aan my voete vas
En hou my op my tone
Desperate dans roetine
Met angstige patrone
Ek laat die kwessie aan die tyd oor
Miskien ook aan geluk
Ek wag maar vir die dag wanneer
My skaduwee my insluk
Ek en jy skaduwee
Jy en ek is een, maar twee
En waarheen ek ook vlieg of vlug
Keer ek weer na jou toe terug
Refleksie is ‘n skaduwee
In ‘n venster of ‘n spieël
Afruk wat die kyker koggel
En met jou sinne speel
Want binne in die spieëlbeeld
Is die loopvlak verdeel
Met ‘n ek en met ‘n skaduwee
Wat die kalklig kom steel
Ek en jy skaduwee
Jy en ek is een, maar twee
En waarheen ek ook vlieg of vlug
Keer ek weer na jou toe terug
[9] WENTELBAAN
Soos altyd vanaand weer sy tafel opgesoek
Die een met die uitsig, die een in die hoek
Na die spyskaart hoef hy al lank nie meer te kyk nie
Van sy gewone keuse sal hy nooit afwyk nie
Gitswart son, silwer maan
Sterre op skrefies en ons verstaan
Dat als nog altyd om elkander draai
Dat ‘n wentelbaan als weer van vooraf laat herhaal
Bolognese en bier om mee te begin
Bottel Bordeaux om oor die dag te besin
Hierdie dans met glas en porselein
Het hy oor die jare reeds kleingekry
Gitswart son, silwer maan
Sterre op skrefies en ons verstaan
Dat als nog altyd om elkander draai
Dat ‘n wentelbaan als weer van vooraf laat herhaal
Die dag is duister, maar snags sien hy skerp
As die straatlampe lig op die onderwerp werp
Patrone word duidelik in ‘n maanskaduwee
Voorwerpe kry vorm as die donker vibreer
Gitswart son, silwer maan
Sterre op skrefies en ons verstaan
Dat als nog altyd om elkander draai
Dat ‘n wentelbaan als weer van vooraf laat herhaal
[10] RESTOURANTEUR SLUIT TOE
Instrumental
© Andries Bezuidenhout
Explorer of Nahoon – music video
A song about the suburbs, in this case the suburbs of East London in South Africa’s Eastern Cape Province. From the albums No place for time here and Trooskantates (both released on 5 July 2024). The song contains a reference to “Man in the moon”, a 1980s South African hit song by the East London band Ballyhoo.
Lyric by Andries Bezuidenhout, music by Lukas van Garderen and Andries Bezuidenhout
Recorded and mixed by Andries Bezuidenhout
Mastered by Willem Möller
“Gevang deur tyd en plek” – drie nuwe musiekvideo’s
Drie nuwe musiekvideo’s van die album Dink aan planete. Elkeen op een of ander manier te doen met hoe ons tyd ervaar – hoe vinnig of hoe stadig dinge verander.
Andries Bezuidenhout – Dink aan planete (album)
“Dink aan planete” is Andries Bezuidenhout se vyfde album as solo-kunstenaar. Die album bevat veertien oorspronklike komposisies. Een daarvan, “Nagspel”, is ‘n gedig van Koos du Plessis wat deur sy dogter Karla getoonset is. Hierdie is die eerste opname van die lied. In “Nagspel” skryf Koos du Plessis: “Jy probeer jouself herinner/ Maar jy’s gevang deur tyd en plek/ En daar’s iets wat jou verhinder/ Om die oorsprong te ontdek// Want jy’s die som van alle jare/ En algaande word jy blind/ Tog onbegrypend hoor jy snare/ Soms in die nagte in die wind.”
Die tema in “Nagspel” – van iemand wat in tyd en plek vasgevang is, maar nogtans musiek in die nagwind hoor – dien as ‘n tipe tema vir die album. In Du Plessis se “Nagspel” skyn “’n skreef kitaar se klank” deur krake in ‘n deur: “Iets van alle vroeër wake/ Iets van bid en hoop en dank.” Net so, op hierdie nuwe album, dink karakters wat in die lirieke verskyn aan planete en ander ver plekke as ‘n tipe manier om oorspronge te ontdek. ‘n Tuiskoms in liefde is ‘n deurlopende tema, asook minneliedere aan plekke – van Berlyn tot Burgersdorp, laasgenoemde geïnspireer deur skilderye met die dorp as tema deur die skilders Walter Meyer, Ben Coutouvides en Willem Pretorius. Landskapskuns is ook ‘n tema in ‘n ander lied, waar die spreker hom verbeel hy ry deur ‘n landskapskildery en die pad van die Kaap af Alice toe beskryf.
Dan is daar stories van doodgewone mense op doodgewone plekke, soos die karakter Lavinia, wat instaan vir die vrou op soveel dorpe wat misverstaan word – haar eksentrieke smaak vir kuns, kleur en klere word deur almal as iets boos gesien – sy is die dorp se heks. Die een kind wat na haar storie wil luister, word deur sy ouers daarvan weerhou. Tóg sien hy Lavinia as ‘n rigtingwyser na elders, want sy kan die sterre en maan met haar teleskoop lees. In “Na die geliefde land” (die titel verwys na ‘n roman deur Karel Schoeman) keer iemand terug na die plaas waar hy grootgeword het, nou ‘n verlate ruïne.
Die album is in 2021 en 2022 deur Andries in sy studio in Alice in die Oos-Kaap opgeneem, meestal in die nag, as dit stil is. Hy het dit self gemeng en die meester is deur Willem Möller behartig. Dis op 1 September 2022 op streaming platforms vrygestel.
Luister na Dink aan planete.
DINK AAN PLANETE – LIRIEKE en MUSIEKVIDEO’S
[1] EK BRING VIR JOU
Vir jou kan ek nie die wêreld beloof nie
Maar miskien eenvoudige woorde
Vir jou kan ek nie die maan beloof nie
Maar dalk ‘n melodie
Ek het nie invloed nie, dalk ‘n bietjie talent
Kampstoele, ‘n koffiekan en ‘n tweemenstent
Ek bring vir jou rustige dae
Ek bring vir jou vrede as jy slaap
Vir jou kan ek nie die aarde beloof nie
Maar ek ken ‘n mooi pad na die Hel
Vir die kan ek nie eers die see beloof nie
Maar ek kan ‘n paar stories vertel
Ek bring vir jou troos as jy huil
Ek bring vir jou ‘n hoek om in te skuil
Ek bring vir jou ‘n warm kombers
Ek bring vir jou ‘n lamp en ‘n kers
Ek het nie baie goed nie
Maar boeke wel in oorvloed
Musiek om na te luister
By ‘n kampvuur se gloed
Ek ken ‘n paar resepte
Vir brood of pannekoek
Maar vir meer as dit sal jy dalk
Maar elders moet gaan soek
Ek bring vir jou troos as jy huil
Ek bring vir jou ‘n hoek om in te skuil
Ek bring vir jou ‘n warm kombers
Ek bring vir jou ‘n lamp en ‘n kers
[2] PAD NA ALICE
Ek verbeel my ek ry deur ‘n landskapskildery
By aalwyne, spekbome en bloekoms verby
Berge bakboord, kranse stuurboord
My pad wat loop deur die vallei
Pad wat aanhou tot dit ophou
By die plek waar jy nou bly
Voet in die hoek, hand op die stuur
Bande wat suisend oor die teerpad skuur
Stapelwolke stook die skemervuur
Vroegoggend Boland tot deur die Tradouw
By Boplaas vir bottels robyne stilgehou
Oor Oudtshoorn, De Rust
Deur Willowmore aangehou
Graaff-Reinet en Bruintjieshoogte
Deur Adelaide tot by jou
Voet in die hoek, hand op die stuur
Bande wat suisend oor die teerpad skuur
Stapelwolke stook die skemervuur
So iewers padlangs verdwyn woorde en taal
Word kleure gemeng van skel na vaal
Het namiddag ‘n dieper gloed in vroegaand gaan haal
Waarvan die weerkaatsing nou
Tussen klowe bly maal
Voet in die hoek, hand op die stuur
Bande wat suisend oor die teerpad skuur
Stapelwolke stook die skemervuur
[3] LIED VIR BERLYN
Van die Fernsehturm sien jy als van bo
Want ‘n nuwe stad leer ken jy mos so
Stad van mure, stad van hekke
Checkpoint Charlie en Brandenburg Tor
Vir Leonard Cohen beter in die Waldbühne leer ken
Om kort daarna maar weer afskeid te kan neem
In Unter den Linden koop ons parfuum
By die Hauptbahnhof hoor ons Lili Marleen
Stad van sloop, stad van bou
Mure word soms in drome onthou
Altyd in sirkels op die S-Bahn se spoor
Op Alexanderplatz my ewewig verloor
As jy betonblokke poets word hulle blink
In rye gestapel kan die lig jou verblind
In Kastanienallee of beton verdwaal
As die verlede jou iewers uit die toekoms kom haal
Soek Rosa Luxemburg langs Kreuzberg se kanaal
Waar Wim Wenders se engele in die skemer dwaal
Die Palast der Republik se versplinterde glas
Hoop groei somtyds waar nagmerries was
Stad van sloop, stad van bou
Mure word soms in drome onthou
Altyd in sirkels op die S-Bahn se spoor
Op Alexanderplatz my ewewig verloor
Vir ‘n Steh Kaffee met jou in Prenzlauer Berg ontmoet
My klere was te donker vir die kleur van my gemoed
Stad van ontheemdes, stad van behoort
Checkpoint Charlie en Ishtar se poort
Stad van sloop, stad van bou
Mure word soms in drome onthou
Altyd in sirkels op die S-Bahn se spoor
Op Alexanderplatz my ewewig verloor
[4] BLY ‘N RUKKIE LANGER
Die oggendskemer is nou amper hier
Die gordyn ruik nog na laasnag se vuur
Stadig verskyn die deken se voue
Warm hier binne, buite die koue
In die herfsseisoen het ‘n kilheid kom sit
Netnou skif die mis van grys na wit
Die melklorrie rammel en ver ‘n trein
Altyd eers klank voor lig verskyn
Slaap ‘n bietjie langer, wat maak dit saak
Wat almal daar buite vandag wil maak
Ek stuur ‘n boodskap dat ek en jy
Net ‘n bietjie langer hier binne wil bly
Bly ‘n rukkie langer hier langs my
Netnou sal ek die luike oopmaak
Netnou stook ek koffie op die Aga
Netnou vir jou waskom kook ek water
Maar asseblief ‘n bietjie later
Slaap nog ‘n ruk, draai eers om
Nog ‘n oomblik voor die son opkom
Later sal die denne die misgordyn terugtrek
Later sal die berge oor die landskap uitstrek
Slaap ‘n bietjie langer, wat maak dit saak
Wat almal daar buite vandag wil maak
Ek stuur ‘n boodskap dat ek en jy
Net ‘n bietjie langer hier binne wil bly
Bly ‘n rukkie langer hier langs my
Teen die gange se mure ‘n familievergadering
Generasies se hoop en verwyt en verwarring
Teen opponerende mure hang hulle daar
In geraamde stiltes staar hul na mekaar
‘n Kameralens se antieke visier
Het ‘n oomblik se voorgee verewig teen ‘n muur
Maar ons is anders, ons lyk nie so nie
So anders as almal wat eens hier gewoon het
Slaap ‘n bietjie langer, wat maak dit saak
Wat almal daar buite vandag wil maak
Ek stuur ‘n boodskap dat ek en jy
Net ‘n bietjie langer hier binne wil bly
Bly ‘n rukkie langer hier langs my
[5] NA DIE GELIEFDE LAND
Ek moet twee keer omdraai voor ek die hek vind
Dis met geroeste slot en ketting vasgebind
Die grensdraad is stukkend so ek klim sommer deur
Die naambord het tot naamloos in die wind verweer
Ek volg ‘n toegegroeide oprit in ‘n bloekomboomlaning
Vyeboord se takke is verwronge geraamtes
Familiekerkhof stene fluister nog die name
Van mense aan wie ek lank terug verwant was
Ek het hier kom stilhou vir ‘n laaste keer
Ek het niks om te sê nie, so ek skryf maar net neer
Ek dokumenteer wat die tyd beslis
Geen lesse te leer nie, dit is wat dit is
Steenbok verstar en vlug uit die klipskuur
Ek vind die pad na die opstal langs wat oor is van die kraalmuur
Aalwyn is meer gehard as ‘n roostuin
En kaktus hou langer as roosmaryn
Rankers in die balke, vinknes teen die skoorsteen
Onkruid wat doodluiters deur vloerplanke beur
Porseleinteëlskerwe langs die badkamerdeur
Die nok is geknak, die mure verweer
Ek het hier kom stilhou vir ‘n laaste keer
Ek het niks om te sê nie, so ek skryf maar net neer
Ek dokumenteer wat die tyd beslis
Geen lesse te leer nie, dit is wat dit is
Ek volg my spore terug na die motor langs die teerpad
Al teken van mense hier rond, ‘n plastieksak
Wat windaf moes waai en teen ‘n draad kom hande klap
Vir die pelgrimsprosessie van ‘n verloopte hart
Ek het hier kom stilhou vir ‘n laaste keer
Ek het niks om te sê nie, so ek skryf maar net neer
Ek dokumenteer wat die tyd beslis
Geen lesse te leer nie, dit is wat dit is
[6] SEISOENE VERANDER WEER
Vanoggend weer gevoel die seisoen het gedraai
Ander kleur in die lug, ‘n ander wind wat waai
Teen die berg het die son nou ‘n killer kleur
Die gras is brosser, daar’s ‘n kug in die weer
Soms dink ek aan seisoene, soms dink ek aan jou
Soms dink ek aan planete wat aanhou en aanhou
Seisoene gaan oor afstand, afstand van die son
Soms ver, soms naby, as ons maar net kon
Kies watter dag of uit watter bron
Die tye draai of verandering kan kom
Soms dink ek aan seisoene, soms dink ek aan jou
Soms dink ek aan planete wat aanhou en aanhou
Moeg vir seisoene, moeg vir die weer
Gee my grys in die lug wat verandering kan keer
Soms dink ek aan seisoene, soms dink ek aan jou
Soms dink ek aan planete wat aanhou en aanhou
Draai om sonne, draai om sterre
Draai en draai vir altyd, draai vir nou
[7] GRENSE VAN ONEINDIGHEID
Hoor ek praat met jou sonder woorde
Ek’s beide die oorlog en vrede se verloorder
Die een wat leë houers opgaar
Wat kaal en koud is en onsigbaar
Niks druis so hard soos absolute stilte nie
Niks voel so beklemmend
Soos die grense van oneindigheid nie
Ek’s die een wat branders met ‘n besem opvee
Die een wat wolke in skulpe aangee
Wat vuur probeer giet en sand wil skink
Wat homself verdrink in die oggendwind
Niks druis so hard soos absolute stilte nie
Niks voel so beklemmend
Soos die grense van oneindigheid nie
Ek ‘n fraksie van niks, darem meer as min
Ek’s duskant die niet se einde of begin
Ek’s snel soos klank, langsaam soos lig
Hoekig soos ‘n silinder se aangesig
Niks druis so hard soos absolute stilte nie
Niks voel so beklemmend
Soos die grense van oneindigheid nie
[8] OPGAWE
Kyk hier sit ek voor die klawers in flenters en katoen
Ongelukkig net soveel wat jy met snare en ivoor kan doen
Iewers uit ‘n fles se kolk het ek ‘n wysie gaan roep
Iewers op ‘n boekrak wat ek wou sê gaan soek
Gister, eergister, môre, of miskien die dag daarna
Sal jy my vir ‘n opgaaf van vandag kan vra
Met sleutels sluit ek deure dig, maar ontsluit ‘n melodie
Oor die loute van my amberglas gee ek nie regtig om nie
Soms oorspronklik soms gesteel, meestal sommer net geleen
Nou impromptu, dan berekend, my klavierkonsert vir een
Gister, eergister, môre, of miskien die dag daarna
Sal jy my vir ‘n opgaaf van vandag kan vra
Dis net dat ek soms vergeet wat in die oomblik gebeur
Nalaat om neer te pen wat die note my leer
Gister, eergister, môre, of miskien die dag daarna
Sal jy my vir ‘n opgaaf van vandag kan vra
[9] HEKS VAN DIE KAROO
Persoonlik dink ek nie Lavinia is ‘n heks nie
Al dink almal anders hier so
In bangmaakstories speel sy ‘n hoofrol
Op hierdie dorp in die Karoo
Sy’t sewe katte en ‘n rot in ‘n hok
Teleskoop op die balkon en ‘n kraai op haar nok
Wat lees Lavinia in die sterre
Wat praat sy met die maan
Sien sy patrone in hierdie wolke
Wat ons almal ander verbygaan
Hier rond kook ons mos als tot dit grys is
Lavinia het antieke resepte vol soel speserye
En bottels vol kwepers en perskes en vye
En pakkies met peper en wilde olywe
Wat lees Lavinia in die sterre
Wat praat sy met die maan
Sien sy patrone in hierdie wolke
Wat ons ander verbygaan
Een middag in die winter nooi sy my binne
In potyster brou sy vir ons ‘n koppie tee
Praat oor Kaapstad van lank gelede
Waar als die heeltyd aanhou beweeg
Kabaret en toneel, oor skrywers en akteurs
Vertel van ‘n vriendin, dit was so lank gelede
En voor sy haar storie kon klaar vertel
Hoor ek hoe klop my pa aan die deur
Wat soek jy Lavinia op hierdie Karoodorp
Waar niks aangaan nie
Sien jy patrone in hierdie wolke
Wat ons ander verbygaan
[10] OM BURGERSDORP TE SKILDER
Selfs die landskap hier lyk streng en droog
Stapelwolke afsydig, hang yl en hoog
Calvinistiese kerk die spilpunt waarom
Dorpshuis, bankkluis en kasregister saamdrom
Voel jy, voel jy, voel jy hoe dwaal Piet Klopper se gees
Wonder jy, wonder jy, wonder jy
Wat die engel uit haar marmerboek lees
Soms word iets staangemaak wat beur na bo
Apollo-lig of kerktoring wat uitkyk oor die Karoo
Als ander hier rond lê horisontaal
Die teerpad, die koppies, selfs ‘n telefoonpaal
Voel jy, voel jy, voel jy hoe dwaal Piet Klopper se gees
Wonder jy, wonder jy, wonder jy
Wat die engel uit haar marmerboek lees
Staandak van sink het brakdak vervang
Klinkersteenwinkels wat na klante verlang
Sommige stop en maak ‘n skildery
Maar die meeste ander mense ry net verby
Voel jy, voel jy, voel jy hoe dwaal Piet Klopper se gees
Wonder jy, wonder jy, wonder jy
Wat die engel uit haar marmerboek lees
[11] GESKIEDENIS
Dit voel soms of ons leef in ‘n geskiedenisboek
Oorlog en pes, die doodsengel op besoek
Maar wêreldryke struikel en beskawings swik
Eeu is ‘n oogwink, of hoogstens ‘n hoofstuk
Die eerste keer as tragedie
Die tweede en derde en vierde as klug
Vir die meeste van ons maar net die lewe
Soms kyk ons vooruit, maar meestal terug
Lande se glorie word besing uit torings
Maar die gatkant van die storie kom uit slawe se wonings
Enkeles met visioene, die meeste kap graniet
Vir bakens en mure om grondgebied
Die eerste keer as tragedie
Die tweede en derde en vierde as klug
Vir die meeste van ons maar net die lewe
Soms kyk ons vooruit, maar meestal terug
Honderd keer is Boedapest gestroop
En elke keer is die mense maar genoop
Om skoon te vee en maar aan te hou
Wat anders kan jy doen as om van vooraf te bou
Die eerste keer as tragedie
Die tweede en derde en vierde as klug
Vir die meeste van ons maar net die lewe
Soms kyk ons vooruit, maar meestal terug
Hulle wat van ruïnes monumente maak
Val vas tussen klippe en raak vir ewig aan die slaap
Die eerste keer as tragedie
Die tweede en derde en vierde as klug
Vir die meeste van ons maar net die lewe
Soms kyk ons vooruit, maar meestal terug
[12] NAGSPEL
Die wind speel om die huis se hoeke
Dis ‘n bitter melodie
Wat soos gesigte uit ou boeke
Kom en vra ken jy my nie
Jy probeer jouself herinner
Maar jy’s gevang deur tyd en plek
En daar’s iets wat jou verhinder
Om die oorsprong te ontdek
Want jy’s die som van alle jare
En algaande word jy blind
Tog onbegrypend hoor jy snare
Soms in die nagte in die wind
En deur die deur se krake
Skyn ‘n skreef kitaar se klank
Iets van alle vroeër wake
Iets van bid en hoop en dank
Want wind en ses stil snare
Speel alleen, maar ‘n duet
Van vroeër en van later jare
En jy’s al wat jy nog het
Want jy’s die som van alle jare
En algaande word jy blind
Tog onbeskryflik hoor jy snare
Soms in die nagte in die wind
Woorde: Koos du Plessis, melodie: Karla du Plessis
[13] MAANSPIEDER
Om die maan te soek is ‘n voltydse beroep
Hoe sy die see laat sloep en vloed
Die aankoms en groet van haar sekel gloed
Haar boog te karteer, hoe sy slinger te leer
Haar opstaan en slaap se ritme te probeer
Die koue kant van haar rug te keer
Wat weet ‘n klip wat om die aarde dryf
Wat maak kraters en maanstof ons wys
Nou nog helder, dan weer flouer
Die stomheid van ‘n koue skouer
Soms skuil die maan agter ons planeet
Vir ‘n donker nag, as jy wil weet
Soms word ‘n woestynpad in die nag verlig
Of die fosfor van branders word uitgelig
Maanlig is sag, sal die vel nie skroei nie
En met meer as dit sal sy haar nie vermoei nie
Wat weet ‘n klip wat om die aarde dryf
Wat maak kraters en maanstof ons wys
Nou nog helder, dan weer flouer
Die stomheid van ‘n koue skouer
Inferno refleksie, vlamme weerkaats
Koue en hitte, nog altyd maats
Wolke soms ‘n sluier, wolke soms ‘n raam
Donker en lig loop al lankal saam
Wat weet ‘n klip wat om die aarde dryf
Wat maak kraters en maanstof ons wys
Nou nog helder, dan weer flouer
Die stomheid van ‘n koue skouer
[14] NET NOG ‘N LIEFDESLIED
Elke tweede lied handel oor die liefde
Liefde gewen of liefde verloor
Oor afstand of nabyheid, wolke en reënboë
Die klank van ‘n stem, die kleur van oë
Maar vir jou het ek net hierdie enigste lied
Dis net vir jou, dis spesifiek
Laat geen ander dit sing nie
Vir iemand anders bring nie
Dis al wat ek het om aan te bied
Ek hoor die liefde is universeel
Dis ‘n album vol foto’s en soms ‘n spieël
Soms kan ek my verbeel dis deel en dalk uitdeel
Soms is dit diefstal en soms sommer speel
Maar vir jou het ek net hierdie enigste lied
Dis net vir jou, dis spesifiek
Laat geen ander dit sing nie
Vir iemand anders bring nie
Dis al wat ek het om aan te bied
Soetsappig miskien, of dalk selfs geyk, ‘n
Liefdeslied gee ek jou gelyk
Is meestal te rou te hart op die mou
Maar die een is nietemin net vir jou
So vir jou het ek net hierdie enigste lied
Ek bring dit vir jou, dis spesifiek
Laat geen ander dit dan sing nie
Vir iemand anders bring nie
Dis al wat ek het om aan te bied
Art works used on book and album covers
Andries Bezuidenhout – Onplaats (album)
“Onplaats” is Andries Bezuidenhout se derde solo album en is in April 2020 deur Die Wasgoedlyn vrygestel. Dit bevat twaalf oorspronklike komposisies, waarvan die lirieke en musiek deur Andries geskryf is, buiten “Tussen Platvoet en Stoompomp”, waarvan die melodie deur Herman van Veen gekomponeer is. Die album word aan die ou en nuwe Gereformeerde Blues Band opgedra, deels as dankbetuiging teenoor Riku Lätti en Willem Möller, wat elk ʼn belangrike rol gespeel het met die produksie van die album. Riku het gehelp met verwerkings en besluite oor musikante om op van die tracks te speel en Willem Möller het die finale meng en meester van die album behartig.
Stream of download hier.
Wat beteken Onplaats?
Andries se antwoord: “Daar’s twee maniere hoe ek dit titel verstaan. Op een vlak is dit ʼn grappige verwysing na die feit dat ek die album net op die web vrystel. Dis die eerste album wat ek glad nie as CD vrystel nie, laat staan nog vinielplate van laat druk. So, dis nie ʼn plaat nie – dis ʼn onplaat.
“Die ander vlak is meer filosofies van aard. Dit kom uit ʼn gesprek met Herman van Veen (verskoon my, dis nie bedoel as ‘name dropping’ nie). Ek was in 2015 in Nederland om by ‘n Suid-Afrikaanse fees op te tree en hy was die gasheer. Hy het gevra dat ek ‘n liriek moet stuur, wat hy toe getoonset het. Ek het ‘Tussen Platvoet en Stoompomp’ vir hom aangestuur. Dit handel oor iemand wat op ʼn plaas wil woon iewers tussen plekke genaamd Platvoet en Stoompomp. Toevallig is daar werklik sulke plekke in die Vrystaat, maar min mense weet daarvan. Herman van Veen het oor ʼn moontlike Nederlandse vertaling gepraat en hy wou verwys na ʼn plaas (of plaats) ‘tussen niks en nêrens’. Ek wou weet waarom hy nie soortgelyke name soos Platvoet en Stoompomp in Nederland kon vind nie.
“Sy antwoord was dat daar nie ʼn enkele plek in Nederland was wat almal nie van weet nie. Ek het toe ʼn paar name op ʼn kaart gaan soek as voorbeeld, maar in elke geval kon Herman die plek se geskiedenis ophaal – byvoorbeeld dat ʼn biskop daar in, sê nou maar, die jaar 1415 onthoof is. Dit was ʼn interessante punt oor die verskille tussen Nederland en Suid-Afrika. Nederland is meer intiem, aan mekaar bekend, terwyl Suid-Afrika nog plekke het waarvan niemand nog gehoor het nie. Van daar die ‘onplaats’ – ʼn plek wat net in die verbeelding bestaan, ʼn onplek.”
Vertrek – video
“Vertrek” praat oor iemand wat altyd jaag, wat nooit ʼn vaste adres wil hê nie en sy briewe verkieslik op die volgende dorp se poskantoor gaan haal. Die liriek speel met die verskillende betekenisse van die woord “vertrek”: “ʼn Huis het vertrekke, ʼn gesig kan vertrek/ van liefde of haat of bedrog./ Die enigste vertrek waarvan ek wil weet/ is die een wat op afskeid volg.” Die video gebruik tydsverloop (time-lapse) fotografie van road trips deur die Karoo – die pad tussen Oudtshoorn en Calitzdorp, asook tussen Middelburg en Hanover. Oor die video sê Andries: “Ek het aan landskapskilderye gedink toe ek oor die video se konsep gedink het. Wolke en die lug is gewoonlik só ʼn belangrike deel van sulke skilderye, dit neem tipies twee derdes van die skildery se oppervlakte op. Waar ʼn skildery een prent is, moes dit beelde in hierdie video super vinnig beweeg – die effek daarvan is dat die landskap amper te vinnig beweeg om te kan eien, maar die wolke bo in die lug verskaf ʼn ankerpunt. Ek wou hê mense wat na die video kyk moet amper meer op die wolke fokus as die landskap self.”
Media
Bespreking van die album deur Francois Lion-Cachet, asook foto’s deur Andries en ‘n playlist van interessante Afrikaanse musiek op Klyntji.
Onderhoud met Andries deur Henry Cloete op LitNet.
Resensie van die album deur Daniel Luckhoff Wessels op Texx and the City website oor Suid-Afrikaanse musiek.
Onderhoud met Andries deur Henno Kruger op Running Wolf Rant.
Watkykjy se resensie (parental advisory).
Onderhoud met Andries deur AJ Opperman vir Netwerk24 (pay wall).
Musikante op “Onplaats”:
Andries Bezuidenhout: Stem, staal- en nylonsnaar akoestiese kitare.
Emma van Biljon en Lisa Bezuidenhout: Kinderstemme.
Vangile Bingwa: Backing vocals en koor.
Rosa Da Costa-Bezuidenhout: Backing vocals en koor.
Mark Ellis: Baskitaar.
Lathitha Espin: Backing vocals.
Joey Kok: Backing vocals.
Jackie Lätti: Koor.
Riku Lätti: Elektriese kitaar en keyboards.
Jean Marais: Drums en ander perkussie.
Willem Möller: Elektriese en akoestiese kitaar.
Jake Rabie: Koor.
Lukas van Garderen: Keyboards.
Produksie:
“Onplaats” is tussen September 2018 en April 2020 opgeneem. Andries se stem en kitare is in Alice, Nieu-Bethesda, Lowlands-landgoed (naby Cradock) en Oos-Londen opgeneem. Vangile se stem is in Alice opgeneem. Joey, Jake, Lathitha, Rosa, Emma en Lisa se stemme, asook Lukas se keyboard, is by Lowlands opgeneem. Drums deur Jean en baskitaar deur Mark is by Mark-Tunes Studio in Stellenbosch opgeneem. Riku se kitare en keyboard en Jackie se vocals is by Wasgoedlyn Studio in Strand opgeneem. Willem Möller se kitaar is by Sharp Street Studio in Glencairn opgeneem. Finale meng en meester deur Willem Möller by Sharp Street Studio in Glencairn.
LIRIEKE EN VIDEO’S:
[1] AASVOËLS BO LANGENHOVENPARK
ʼn Driebeenjakkals het ʼn lam gevang
by die laaste plaas voor Loxton se dam.
Aasvoël wag vol begeerte op die windpomp,
aan stomende wolke hang nog ʼn klomp
en op wat nou nog oor is van telefoondrade
sit die gulsige oë van witborsrawe.
Refrein:
Kom pik aan die karkas, kom pik pik pik,
julle vreters van aas, kom pik pik pik.
Druk jou snawel tussen sening en been,
jy moet pik pik pik as dit karkasse reën.
Splinternuwe Prado het ʼn steenbok getrap
op Williston en Carnarvon se pad.
GPS gee koördinate van die feesmaal
vir vos se kind om die buit te kom haal.
Aan die lug wat oorkook, die verwagte aasvoël
en rawe op die koop toe voltooi die skool.
Refrein
ʼn Middelklasfamilie het bankrot gespeel
in Langenhovenpark se beste deel.
Prokureurs, ouditeurs en al die ander teurs
vergader in dasse vir elkeen se deel.
Die fiskaal fladder in met ʼn hofbevel
wat die terme van die aasmaal stip uitspel.
Refrein
Jou adres jou skakel in die voedselketting –
roofdier, aasdier, of prooi se nering,
oogtande, snawel of herkouer se bek.
Pik jy aan oorskiet, of breek jy ʼn nek?
Refrein
[2] SOMER
Palms aan flarde van ou orkane,
maar nie nou nie, nie hier nie,
nie nou nie, nie hier nie,
net die wind in jou hare.
Met my mond kan ek dit proe,
en inasem.
Jy’s storm en stil soos die strand en die see,
jy’s storm en stil soos die strand en die see,
jy’s storm en stil soos die strand en die see.
Duine geblyk deur die harde son,
maar nie nou nie, nie hier nie,
nie nou nie, nie hier nie,
net die lig op jou rug.
Ek kan daaraan raak,
dit vashou.
Jy’s warm en koud soos die strand en die see,
jy’s warm en koud soos die strand en die see,
jy’s warm en koud soos die strand en die see.
Rotse geslyp deur aanhoudende branders,
maar nie nou nie, nie hier nie,
nie nou nie, nie hier nie,
net ʼn druppel in jou nek
wat ek met my vinger afvee
en aan proe.
Jy’s droog en sout soos die strand en die see,
jy’s droog en sout soos die strand en die see,
jy’s droog en sout die strand en die see.
[3] TUSSEN PLATVOET EN STOOMPOMP
(Musiek: Herman van Veen)
Kom boer saam met my op my lappie grond,
dis nêrens op ʼn kaart nie, maar dis rond en bont –
iewers op die pad tussen Platvoet en Stoompomp.
Dis ʼn plaas sonder geskiedenis en sonder toekoms,
net ʼn nou en ʼn hier in die skaduwee van bloekoms.
Kom boer saam met my op my stukkie landgoed
waar die niks en die niet saans die son groet –
iewers op die pad tussen Stoompomp en Platvoet.
Die grense is ʼn hand en nie ʼn vuis nie,
daar’s blyplek en skuiling, maar nie ʼn huis nie.
Dan plant ons iets soos grondboon en sonneblom
en dans vir reën in die oggendson.
Kom boer saam met my op my stukkie landgoed
waar die niks en die niet saans die son groet –
iewers op die pad tussen Stoompomp en Platvoet.
[4] ONDIEN SE WIEGELIED
Nou laat die sand die son se laaste hitte vry,
bring jou beker koffie en kom sit hier langs my.
Refrein:
Van anderkant die duine lewer golwe kommentaar,
met fosforstemme fluister hulle: “Toemaar, toemaar.”
Hier’s ʼn velkaros, hardekool, dennebolle en ysterhout,
want netnou is dit donker en die nagwind hier is koud.
Refrein
Alles is nou ver van hier, net ons, die nag, die see, ʼn vuur
en mossels met fyn arikruik en die stroopsoet van ʼn vyeblik.
Refrein
“Kom terug na die oorsprong, kom terug, kom terug
ons abba jou saggies, ons dra jou op ons rug.”
[5] VERSKONINGS
Laetitia jy’t gebel toe ek my tas oplig
om in te weeg vir die oornagvlug.
Jy wou ernstig praat, maar ek was weer te laat
en moes my pad inderhaas na Hek 12 toe maak.
Refrein:
Jy sien wat regtig gebeur in die hoek van jou oog
en die ware verhaal kom eers as woorde opdroog
en wie dan vertrou as jy jou eie stories
so verkeerd onthou, so verkeerd onthou, so verkeerd onthou
Laetitia, jy’t gebel toe die kliënt begin skel
in ʼn vergadering oor die afloop van my grootste kontrak.
Tussen skerm en fondament val beton op die grond
en moes ek sonder mondering dinamiet ontlont.
Refrein
Laetitia, ek bel terug en ek hoor die sug
in jou instruksie om ʼn boodskap te laat.
Jy’s seker te besig, maar ek weet jy’s daar,
so hier’s my verskoning elektronies bewaar.
As jy daarna luister en jy kan dit ontsyfer,
sal jy my ook laat weet, want ek het reeds vergeet?
Die strekking van leuens het ek afgelees
van etikette op bottels voor hierdie spieël.
Refrein
[6] DUNGEONS & DRAGONS
Soggens om vyf op my dikwielfiets
om die regering se beeld vir sakgeld te verkoop.
Mamelodi was te ver om van te hoor,
maar die rook kon ons sien as ons skool toe loop.
Refrein:
Daardie een aand Salome, daardie een aand Salome
was ons meer as net vriende gewees.
Daardie een aand Salome, daardie een aand Salome
was ons meer as net vriende gewees.
Pac Man, Commodore en ZX Spectrum
het van ons pioniersprogrammeerders gemaak.
Veldskool, kadette en Voorstrekkerkampe
om ons teen die Beatles weerbaar te maak.
Refrein
Crinkle paper oor die garage se buislig,
“Like an earth quake” en later “Say you, say me”
en na cane, passion fruit en lemonade
was Trompies en Saartjies nie meer so skaam nie.
Refrein
Nou’s jy getroud met ʼn man van Kalifornië,
foto’s van jou kinders op jou facebookprofiel.
My drank en my rekenaar sterker as destyds,
daar’s pille en alarms vir my laatnag nostalgie.
Refrein
Jy’s weg na die eksamen, glo na die Vrystaat,
wou nooit verklap wie die pa was nie.
Prosedure in Swaziland, of aanneemouers?
Ek wonder soms, maar nou maak dit nie saak nie.
Refrein
[7] SUSTER GELUK
Jou adres is duister, ek kan jou nie roep nie,
niks is gewaarborg as ek na jou soek nie.
Jy dra ʼn donkerbril, pupille ʼn prisma,
ek kyk stip, maar versigtig, as ek na jou staar.
Refrein:
Die hegste vriendskap in ʼn loopgraaf gesmee
verdamp as oorlog aan vrede oorgee.
Trou kan jy sweer, maar net tentatief,
tot die lewe ons skei het jy my lief.
Jy het fynskrif vir my koffie, klousules vir my pap,
hoe nader die dans hoe meer tone word getrap.
Refrein
As jy klop dink twee keer voor ek oopmaak,
ek weet nooit wie ek saam met jou binnelaat.
My naam is Geluk, die suster van Toeval,
Rampspoed is my stiefma en Noodlot my pa.
Refrein
[8] WILGEDORP SE RASIONALISERINGSBALLADE
In die dertigs, na die depressie,
is die stasie hier gebou
en het toe vir vyf dekades
Wilgedorp se tyd gehou.
Kort daarna, bank en skool,
koöperasie en ʼn kerk,
silo’s en selfs ʼn haarsalon
vir Maurice om in te werk.
Dis die stasiemeestervrou
wat die kannabeddings onderhou
terwyl portiere vroeg al poets, poleer
aan die koperletters bo die deur.
Passasiers kom uit die stad
bly by die Masonic Hotel.
In die kroeg kan jy sien hulle luister
na die stories wat ons vertel.
As die goederetrein na middernag
my in die stoepkamer kom wakkermaak
kan ek omdraai met die wete
ek kan ure langer slaap.
Dis die stasiemeestervrou
wat die kannabeddings onderhou
terwyl portiere vroeg al poets, poleer
aan die koperletters bo die deur.
“Onlewensvatbaar,”
sê konsultant en amptenaar.
Nou staan spore langs die silo’s braak.
Wat gaan die boere maak?
Spekuleer, meganiseer,
masjien maak op waar mens makeer,
Frankensteinpitte intensiveer,
gate onder lorries in die teer.
Met die spoor gekom om hier te bly
en toe weer padlangs weggery,
want ʼn stasie sonder treine
is ʼn plek waar jy net agterbly.
Die wagkamer is stil,
net ʼn dwaalgees op die perron,
maar as jy fyn luister kan jy nog hoor
hoe die laaste trein verbykom.
Met die spoor gekom om hier te bly
en toe weer padlangs weggery,
want ʼn stasie sonder treine
is ʼn plek waar jy net agterbly.
[9] DIE SPOORLOSE VERDWYNING VAN ELVIS DU PREEZ
Kom laat ek vertel van Elvis du Preez
al het dit ʼn ruk gelede gebeur.
Elvis wat so voetslaan, Elvis wat so stap,
met velskoene en kakies en kouse wat krap.
Almal was bang as Elvis inbars
by Incognito op ʼn double time mars.
Jy soek net nie kak met ʼn bras brush cut,
jy sukkel nie sommer met ʼn honderd en agt.
Refrein:
Elvis rook Lexington en Boxer-tabak,
gestop in ʼn pyp uit ʼn seilknapsak.
Elvis drink whisky uit ʼn blik hip flask,
deur ʼn bannelingoupa op Ceylon gemaak.
Wat noem jy ʼn budgie met masjiengeweer?
Eenvoudige antwoord: Jy roep hom meneer.
As Elvis se skouer jou stamp by die bar
knik jy eerbiedig vir die vriendelike gebaar.
Met bulderende arms maak Elvis amok,
mik na elke paar bene in enige rok
en as die tegniek die teiken mis
ontluik daar ʼn crooner wat sing en sus.
Refrein
En toe het Elvis spoorloos verdwyn.
Hulle sê dit was mans met ʼn bakkie en boeie.
Laat daardie aand haar opgelaai
en wat toe gebeur het, kan ons net raai.
Elvis, ek verdwaal ook soms in die strate.
Ek kom van Pretoria, maar hierdie is nou Tshwane.
Is jy nog iewers in Sunnyside, stukkende blom?
Dis dalk nou veiliger om uit te kom.
Refrein
[10] LAST ROUND REGULARS
Dit kan enige stad wees, enige dorp wees
Enige land wees, enige straat wees
Maar dis die einde van die winter, die strate is nat
Modder wat van karre se wiele af spat
Dis net na middernag, die laaste bus staan en wag
Om die last round regulars huis toe te vat
Mompel, mompel as jy nagtelik strompel
Die koudste wintersfront kan jou vannag nie oorrompel
Want jy’t whisky as jas, brandy as sambreel
Wat bruis deur jou aarde om die rillings te steel
Die aarde draai, maar dis nie jou kop nie
Die bome dans, maar dis nie die dop nie
Jou gang is seker, jou pas is sterk
Teen die mis en die reën dra jy jou serp
En soos jy daar gaan, sê my, wat is jou naam?
Kan jy my dalk sê wat dra jy met jou saam?
Die gewig van te veel in die lig van te min,
Die stomheid van verloor, die stompheid van wen?
Motherless, vuisvoos, ook nou hopeloos
Maar karre ry verby, die maan wat skyn
Jy soek na jou sleutel, jy soek na die sleutel
Van die slot… van jou premiepondok…
Dit kan enige stad wees, enige dorp wees
Enige land wees, enige straat wees
Maar dis die einde van die winter, die strate is nat
Modder wat van karre se wiele af spat
Dis net na middernag, die laaste bus staan al en wag
Om die last round regulars huis toe te vat
[11] VERTREK
Wie wil in turfgrond wortelskiet,
wie wil nou in boorde rank?
Wie wil deur ʼn snoeiskêr getem word
as vrugbare plant?
Refrein:
My vaste adres was nog altyd
Poste Restante gewees
en die oomblik as ek weer vertrek
sal ek tyd hê om jou briewe te lees
ʼn Landskap word nog altyd die mooiste
in ʼn truspieël geraam
en die een waarvan jy al vergeet
is die mees onthoubare pleknaam.
Refrein
Ek’s waaisand, ek’s rook, ek’s ʼn kiem in die lug,
ek’s wiele, ek’s vlerke, ek’s die wind in jou gesig.
Motorhawe, lughawe, hawe met ʼn kaai –
my gunstelinghawe se naam is Koebaai.
Refrein
ʼn Huis het vertrekke, ʼn gesig kan vertrek
van liefde of haat of bedrog.
Die enigste vertrek waarvan ek wil weet
is die een wat op afskeid volg.
[12] LUKAS IMPOSSIBLE
Lukas van Johannesburg doen heelflips by Boogaloo’s,
Urban X en Revolution, nose blunt slides in Hillbrow.
Tyd staan stil met ʼn backflip, alles stol met ʼn ollie impossible,
ʼn spine transfer se big sky-oomblik hou jou bo die aarde vas.
Wind, water, grond en vuur – alles lyk soms helder hier
as alles skielik stilstaan.
Dae doen pop shuv-its, ure kan ook five-o grind,
die no-slides van sekondes laat almanakke stilstaan.
Kan Shaka dan ʼn heelflip doen, Paul Kruger ʼn Smith grind?
Kan Cecil Rhodes ʼn tail-slide doen tot by die Suezkanaal?
Kyk vorentoe, kyk terug, of weg – alles lyk soms minder sleg
as alles skielik stilstaan.
Lukas lees soms boeke oor die geskiedenis se geskiedenis,
oor mummies en oor piramides, wat waar was voor ons daar was.
Kan Ramses dan ʼn kickflip doen, Toetankhamon ʼn feeble grind?
Kan Cleopatra ʼn drop-in maak van Kaïro tot die Kaap?
Wind, water, grond en vuur – alles lyk soms helder hier
as alles skielik stilstaan.
Kyk vorentoe, kyk terug, of weg – alles lyk soms minder sleg
as alles skielik stilstaan.
Riku en Jackie se lang inrypad
Title: “Riku en Jackie se lang inrypad”, by Andries Bezuidenhout, oil on canvas, 29.5×41.5cm.
The view from Riku and Jackie Lätti’s house in Strand, Western Cape. The title refers to the two Afrikaans musicians’ “long driveway”. The street dead-ends in the entrance to their house, so when driving up to their house it is almost like driving down a very long driveway. Riku has been assisting Andries with the mixing and arrangements of a new album.
Price: Not for sale.
Bad met flaminkplant
Title: “Bad met flaminkplant” (Bathtub with anthurium), by Andries Bezuidenhout, oil on canvas, 59x42cm
A scene from a bathroom at a farmstead (Waylands Country House) in the Katberg Mountains of the Eastern Cape, near a settlement called Post Retief.
Price: Sold.