Bazaar punk – Brixton Moord en Roof Orkes

Bazaar punk is die Brixton Moord & Roof Orkes se vierde album. Die album is geskryf, verwerk en opgeneem rondom agt tracks wat Drikus “Brixton” Barnard kort voor sy dood in 2015 opgeneem het as konsepte vir ‘n volgende album. Andries “Roof” Bezuidenhout sou daarna luister en antwoorde daarop komponeer. Die tracks was rofweg en vinnig opgeneem, met stem en nylonsnaarkitaar wat deur ‘n enkele mikrofoon opgeneem is, bloot as luisterkopie vir Andries. Dis nooit bedoel as finale opnames vir ‘n album nie. Weens die spontane aard van die opnames en ten spyte van die swak klankkwaliteit, is Drikus se vocals delivery droog, rou en eerlik.

Na Drikus aan breinkanker dood is het die tracks vir jare op Andries “Roof” Bezuidenhout en Gerhard Barnard (bekend as Kapelaan Pat Plank in die band en Drikus se ouer broer) se hard drives gelê. Nie een van hulle het die moed gehad om daarna terug te keer nie.

In Mei 2021 was daar nog ‘n skok. Die band se drummer Louis Graham is aan Covid-19 oorlede. Louis en Drikus se dood het die oorblywende lede van die band laat besef dat ‘n mens maar moet doen wat jy kan terwyl jy nog asemhaal: dat jy moet aanhou beweeg en geraas maak, om Jan Rabie buite konteks aan te haal.

Andries, Gerhard en Ockert “Moord” Greeff (een van die band se stigterslede), wat in Montreal, Kanada woon, het op WhatsApp begin praat oor die moontlikheid van ‘n volgende album. As ‘n eerste stap het Andries begin om Drikus se agt tracks te restoureer. ‘n Program genaamd SpectraLayers is gebruik om die stem van die kitaar te isoleer en die gesuis op die digitale tracks te verminder. Die tracks is heen-en-weer gestuur – tussen Alice (waar Andries woon), Pretoria (waar Gerhard woon) en Montreal (waar Ockert woon). Al drie het studio’s by die huis waar hulle klank kan opneem – in Andries se geval stem, baskitaar, akoestiese kitaar en keyboards; vir Gerhard elektriese en akoestiese kitaar; vir Ockert drums, wat hy met ‘n enkele stereo-mikrofoon in sy kelder en in sy Montrealse band se rehearsal-kamer opgeneem het.

Hulle het ook begin om antwoorde op Drikus se agt tracks te skryf, met iemand wat terugkeer na die dorp waar hy grootgeword het as tema. Hierdie sewe addisionele tracks het hulle ook heen-en-weer gestuur en verwerk. Andries het die album gemeng en voor die tracks gefinaliseer is, is dit aan Willem Möller vir kommentaar en advies gestuur. Willem het die meesters van die finale tracks by Sharp Street Studio in Glencairn behartig.

Die resultaat is ‘n nuwe Brixton Moord & Roof Orkes album met vyftien tracks – “Bazaar punk”.

Stream of download hier.

Produksie

Brixton Barnard: Stem
Roof Bezuidenhout: Stem, akoestiese kitaar, baskitaar, keyboards/programmering, meng
Moord Greeff: Drums
Kapelaan Pat Plank: Elektriese en akoestiese kitaar
Willem Möller: Advies en mastering

Brixton Barnard se stem is in 2014 in Mogale City (Krugersdorp) opgeneem, die res van die album tussen Junie en November 2021, in Alice, Pretoria en Montreal opgeneem. Op 28 Januarie 2022 vrygestel deur Dikeni Records.

Bazaar punk word opgedra aan Drikus Barnard en Louis Graham.

Media

Rapport, 2 Januarie 2022

BAZAAR PUNK – BRIXTON MOORD & ROOF ORKES

[1] DIE SESDE DAG SE EERSTE BEWEGING

Met ʼn Omo-advertensie op die stasie se brug
Verwelkom my tuisdorp my terug
Ek soek bekende gesigte op die perron
Maar dis net laatnag se lywe, net oggend se son
My Liena, my Liena

Hierdie strate van ons het ek lank terug geloop
Hier en daar lê ʼn memory gesloop
Daar is winkels wat moes sterf vir ʼn ander se droom
By die bicycle shop word nou rokke gesoom
My Liena, my Liena

“Vars vis” lieg ʼn plakkaat by die kafee
Dié is mynhoop se wêreld, ons is ver van die see
Ek settle vir Pecks se anchovies op toast
My waitress bring koffie, she is a beautiful hostess
Liena, my Liena

Haar lyf nog vol lente, dit kan by mens spook
Sy vra of ek sal omgee om buite te rook
Beëindig die verhouding met papiertjie en lint
Gratuity in ruil vir een peppermint
My Liena, my Liena

Stop vir ʼn haircut op die pavement
Die barber vra: “Hoe gaan dit?” Ek sê: “Voor die wind,
“Short back and sides en hou maar die top”
He says: “No my brother, then you look like a mop”
My Liena, my Liena

Knip-knip in pare, die skêr se lem
Hy sê dat Orlando die sokker gaan wen
Sy radio skree luidkeels, ek luister maar saam
Tap selfs my voet al ken ek van skaam
My Liena, my Liena

My Liena my Liena
My Liena my Liena
My Liena my Liena
My Liena my Liena
My Liena my Liena
My Liena my Liena
Jy sluimer nog seker, sesde dag het begin

(Woorde en musiek: Brixton Barnard)

[2] DUIWELSBROOD

Daar’s ‘n skeur in jou hart
En jy spoeg na die son met geen rede
Die onontbeerlike donker
Die donker wat kom
Kom ongenooid, stiptelik
Noukeurig, in onwelkome groet
Met intieme naakstudies van jou gees
Jou gees en jou bloed
Jou bloed

Hul arbitreer jou beginsels
Jou nood en die taal uit jou mond
Daar is geen kwytskelding vir jou wanorde
Op hierdie opper-allerheilige
Heiligste grond

Daar is samerot in die kelders
En elders in ons soewereine staat
Trap der jeugd Nederduits-Gereformeerd
Literatuur vir die lumpenproletariaat
Ontbind tot in eenvoud, slot en einde van eie wil
Hoereer na vreemde gode en vryheid
As ons kon
As ons sou kon
As ons sou wou
As ons sou wou

Staan rotsvas in jou kruistog
Na die ongerepte vrou
En onstuitbaar in jou peiling
Deur die storm koers te hou
Na die blou-oog debutante
Met die kuislike dekreet
In die passievolle arms
Van die blonde kategeet

Staan kop-uit bo die skares
Hou jou liggie helder skyn
Jou skippie op die water
Vaar voort totdat jy rustig
In bewustelose, onvoldane
Tranerige nietigheid verdwyn

So kom kniel hier langs my, dienskneg
Ons toegewyde slaaf
Aan die dinge wat jou kortkom
Kan ons nog ‘n bietjie skaaf
En slyp aan jou fasette
Ons rowwe edelsteen
Maak toe jou oë, buig jou hoof
Kom dan nou
Ontvang gods rykste seën

(Woorde en musiek: Kapelaan Pat Plank)

[3] WHOLESALE EMPORIUM

Ahmed en son se wholesale emporium
So baie te sien hier, waar sal mens begin
Daar is altyd ʼn man met ʼn baard en gewaad in die hoek
Daar is altyd ʼn vrou met daai mysterious look

Wette bedek haar van onder tot bo
Maar sy lewe defiant, mens sien dit in haar oë
Sy los als aan verbeelding, verbeelding dié ken ek ook
Ek sien al die aand en ek sien al die dans, die wierook

Ek sien hoe die ritme sagkens kom rus op haar heup
Ek sien al haar hande, ek voel al haar greep
Kamers vol glinster, ʼn doolhof gemaak van satyn
Jy kan jouself verloor, jy kan spoorloos verdwyn

Ahmed en son se wholesale emporium
Dis hoogtyd dat ek uit al hierdie ou klere klim
Lankal geweet dit is tyd vir ʼn grênd overhaul
Die klap van my vingers moet al die shots call

Soek ʼn suit soos Belushi, ja pikswart nes my bril
Soek ʼn hemp met ʼn collar, maar sonder die frills
Chelsea se stewels, ʼn hoed om dit als af te rond
Gooi dit als op die toonbank en nou praat ons pond

“The shoes are six hundred, but I’ll give it to you for four
Twenty percent on the suit now, my friend, you know that’s a score
I’ll throw in some cufflinks, a pair of matching socks too
It’s all handmade material and it’s double knitted too.”
Ahmed en son se wholesale emporium

(Woorde en musiek: Brixton Barnard)

[4] MET MAIN REEF ROAD LANGS

Hy was te lank ingeperk deur berge en die see
Verfynde fynbos en ontwerpersrooibostee
Nou ry hy noord deur die Karoo en die Vrystaat
Na waar hoogoond en skoorsteen oor die Hoëveld waak

Deur Beaufort-Wes en Bloemfontein
By Brandfort, Welkom en Vanderbijl verby
By Grassmere betaal hy om deur te kom
By Soweto voel hy die eerste oggendson

Wat het hy verloor as hy met Main Reef Road langs ry?
Iets wat hy moet vind het skynbaar padlangs verdwyn
Waarna soek hy van Springs tot Randfontein?

Nou’s hy weer terug op die Witwatersrand
Met die bekende reuk van winter en veldbrand
Oos-Rand Wes-Rand, hier’s hy nou
Waar kragdrade steeds oor mynhope waghou

Almal hier kom mos eintlik van elders
Kelners, bankiers, hustlers en delwers
Sy anker ‘n steen in Braamfontein begraafplaas
Die M1 se draaie en die torings as sy kompas

Wat het hy verloor as hy met Main Reef Road langs ry?
Iets wat hy moet vind het skynbaar padlangs verdwyn
Waarna soek hy van Springs tot Randfontein?

Op Robert Broom delf hy in die verlede
Kom op Beyers Naudé weer aan in die hede
Dink aan jou saam met die flikkerlig
Se ritme en die ligte van Mandela-brug

Wat het hy verloor as hy met Main Reef Road langs ry?
Iets wat hy moet vind het skynbaar padlangs verdwyn
Waarna soek hy van Springs tot Randfontein?

(Woorde en musiek: Roof Bezuidenhout)

[5] VOETSTOOTS

Vir ʼn goeie plek moet jy vroeg op wees
Jy moet als uithaal voor die son, ou bees
Bring jou yskas, bring jou TV
Bring jou toolbox, jou hele CV
Daai exercise bike het jy nog nooit getrap
Jou vrou het nog nooit met daai masjien gelap

Bring die hosepipe uit die tuin
Paving het die gras laat kwyn
Bring die harke, bring die graaf
Boormasjien, elektriese skaaf
Verkoop dit als voetstoots

Ek het een honnerd, ek het twee honnerd, ek het drie honnerd vier
Ek het vyf honnerd, ses honnerd, sewe honnerd, ag
Ek het nege honnerd, tien honnerd, elf honnerd, twaalf
Ek het dertien honnerd, veertien honnerd, vyftien honnerd, ses
Verkoop dit als voetstoots
Verkoop dit als voetstoots

Jy moet altyd weet teen wie jy bie
Jy moet die kopers ken, die wie is wie
Ou Jaap like om ‘n prys op te jaag
Jy moet hom double bluff, voor wen kom waag
Luister my vriend, as jy geld wil spaar
Sit jou emosies hier en jou beursie daar

Want hul’s uitgeslape, wolf tussen skape
Verkoop graag beeskak as rape
Jy moet dit als inneem, jy moet dit raak kan sien
Jy moet mooi oplet, jy moet jou brood verdien

Ek het een honnerd, ek het twee honnerd, ek het drie honnerd, vier
Ek het vyf honnerd, ses honnerd, sewe honnerd, ag
Ek het nege honnerd, tien honnerd, elf honnerd, twaalf
Ek het dertien honnerd, veertien honnerd, vyftien honnerd, ses
Verkoop dit als voetstoots
Verkoop dit als voetstoots

Boeke blaaie, geel gelees
Een ou rusbank, goed gekneus
Filosowe in ‘n boks
Die Rolling Stones se Hot Rocks
Radio wat nog plaat kan speel
Kon dit alles tape en met jou deel

Yo-yo, hoola-hoop
Ice cream se primitiewe scoop
Monopoly en Twister ook
Kyk hoe gister nog by ons spook
Verkoop dit als voetstoots
Verkoop als voetstoots

(Woorde en musiek: Brixton Barnard)

[6] STOFDORP

By die eerste stopstraat
In die klein stowwerige dorpie
Waar hy sonder geskal van trompet
In die wêreld ingeglip het
Sien hy die ou vrou en die ou man
In die klein, skewe bakkie raak
Oorkant hom
Aan die ander kant van die stopstraat

Sy met ‘n glimlag van oorgee
Na soveel jare van sukkel
Hy met ‘n grynslag van swak sig
Agter die stuur van die klein, skewe bakkie

By die tweede stopstraat
In die klein, stowwerige dorpie
Waar hy sonder geskal van trompet
In die wêreld ingeglip het
Sien hy in sy truspieël
Die klein, skewe bakkie rukkerig vorentoe skraap
Daar ver agter hom
By die eerste stopstraat

Sy met ‘n glimlag van oorgee
Na soveel jare van sukkel
Hy met ‘n grynslag van swak sig
Agter die stuur van die klein, skewe bakkie

By die laaste stopstraat
In die klein, stowwerige dorpie
Waar hy sonder geskal van trompet
In die wêreld ingeglip het

Sien hy ‘n man oorkant die stopstraat
In ‘n blink, nuwe, swart kar aankom
En hy trek sy oë op skrefies
En steek sy hand uit na die vrou langs hom

Sy met die glimlag van oorgee
Na soveel jare van sukkel
Hy met ‘n grynslag van swak sig
Agter die stuur van die klein, skewe bakkie

Dis nou hy met ‘n grynslag ‘n grynslag van swak sig
Agter die stuur van ‘n klein, skewe bakkie
Dis nou hy met die grynslag, die grynslag van swak sig
Agter die stuur van ‘n klein, skewe bakkie

Sy met die glimlag van oorgee
Na soveel jare van sukkel en swig
Hy met ‘n grynslag van swak sig
Agter die stuur van die skewe bakkie ingewig

(Woorde: Moord Greeff, musiek: Roof Bezuidenhout)

[7] ROER

Henne wat kekkel om ʼn tafel kloek kloek
Opgeblaasde plastiek om elke koek
Party is meesters met vetkoek en mince
Als gemaak met liefde, die kerk vat die wins

Ek sê roer die suiker en kaneel
Die deeg staan styf in die plat pan
Koop koffie, kerrie en ‘n rys
Daar’s vars pastei vol wille vleis

Die Consol jar versmoor die vrug
Om vir altyd saam met stroop te rus
Ek wens ons was ook ingelê
Gee nie om wat jou mamma daarvan sê

Wanneer laas was daar souskluitjies in jou kombuis
Wanneer laas het jou oond gevoel hoe brood kan rys?
Sit neer die Rooi Rose, lees Kook en Geniet
Two minute noodles is pure verdriet

Hul staan by die vendusie, elke kerk kry hul beurt
Behalwe die Boeddhiste, niemand wil daai kak eet
Die NG, Hervormd, Pinkster, AGS
Die Volle Evangelie, I forget the rest

Maar roer die eiers en die spek
Die vetjies kan so lekker trek
Die oliebol is mooi gevleg
Die man se maag die middelweg

Sagte brood met harde kors
Sousie op jou boerewors
Klapperballe, moskonfyt
Waatlemoen om aan te byt

Wanneer laas het ek vir jou resep gewys
Wanneer laas het ons saam gebak in jou kombuis?
Bring die potte panne, nou toe, laat ons kook
Ek kry die kaste oop na ʼn moerse gespook

Wie presies maak deesdae ouma se beskuit?
Ek weet sy is lankal landuit met ʼn moerse profyt
Maar hier glo ons nog altyd in kwaliteit
Hier vat ons nie shortcuts, oor niks is ons spyt

Ek sê roer die suiker en kaneel
Die deeg staan styf in die plat pan
Koop koffie, kerrie en ‘n rys
Die Consol jar versmoor die vrug
Om vir altyd saam met stroop te rus
Ek wens ons was ook ingelê
Gee nie om wat jou mamma daarvan sê

Wanneer laas was daar souskluitjies in jou kombuis
Wanneer laas het jou oond gevoel hoe brood kan rys?
Sit neer die Rooi Rose lees Kook en Geniet
Two minute noodles is pure verdriet

(Woorde en musiek: Brixton Barnard)

[8] DIE GROOT SKA-BENGA

Sy lyk so fly-fraai, sy sê sy sal my leer
Sy sal my alles wys en ek moet net probeer
Sy sal my optel Vrydagmiddag net na werk
Ek sê, nee mooi man ek sal reg staan op my merk
Wine en dine en sixty nine dis fine
Ek is die groot ska-benga

Sy’t sulke groot oë wat deur jou lyf kan kyk
My kop is vol van prentjies hoe sy sonder klere lyk
Geskape soos ‘n kruiwa, baie seker van haar saak
Ek’s vasberade om ‘n diep indruk te maak
Up for the challenge, ek’s daar
Ek is die groot ska-benga

Ek’s die master van disaster, ek’s geharde hartedief
Ek’s die meester van die peester, ek’s Le Coq Sportif
So check my uit, maar staan net wyd en hou by as jy kan
Ek ken die moves broer, ek werk hom met ‘n plan
Smooth operator, see you later
Ek’s die groot ska-benga

Sy doen ‘n sexy paaldans toe begin die ritueel
Binne vier sekondes flat sit ek met leiband om die keel
Sy sê daar is ‘n kodewoord, ek moet hom nie vergeet
Ek sê dis lekker so, al is dit bietjie weird
In for a penny or a pound
Ek is die groot ska-benga

Sy gryp my aan my hare vas en fluister in my oor
Ek dink dit was die wagwoord, maar ek kon nie lekker hoor
Sy vra of ek van pyn hou en ek wys haar my tattoo
Sy sê ag dit is niks nie, ek sê what you gonna do
Ek’s getrein op pyn en cane
Ek’s die groot ska-benga

Sy trek ‘n snaakse harnas aan en ek wil nog protesteer
Maar sy gee ‘n paar tree terug, begin haar aanloop by die deur
Ek knyp so hard as wat ek kan en vra nog hulp van bo
Verhale van my lewe rondomtalie voor my oë
Inwendige beserings, pyn en lyding
Sy’s die groot ska-benga

Vir twee en veertig ure lank het sy my gal gewerk
En met ‘n tweede asem Sondag toe sy terugkom van die kerk
Sy vra toe ook so ewe of sy my taxi kan betaal
Ek sê, nee, dis beter as die medics my kom haal
En hou maar die gebeure tussen ons
Ek was die groot ska-benga

(Woorde en musiek: Kapelaan Pat Plank)

[9] GETROU AAN DIE WIT BAKSTEENGEBOU

Op die hotel se stoep sal jy niemand hoor roep vir ʼn ronde
Waar ‘n Fox terriër lank terug geslaap het lê nou net ‘n been
Die stoele is leeg die tafels word nie meer gedek nie
Daar is niemand verdiep in ‘n gesellige gesprek nie

In die voorportaal sukkel ‘n TV-verhaal met reception
Daar’s iets fout met die kabel se male en female connection
Hartseer kuns op die muur, but its hardly worth a mention
Die klerk het nie werk nie, the hours they feel like detention

Sy lees maar boeke van Mills en boeke van Boons, sy is romanties
Studeer deur Unisa en droom van ‘n visa na elders
Sy’t ‘n chocolate en ‘n ruiker in ruil vir ‘n spyker reputasie
Deesdae almal se vloerlap, ‘n groot grap vir monde wat fluister

Ek groet haar ordentlik, weet nie of sy my onthou nie
There once was a time when I wished she was mine, maar dit is lank terug
Op die kroeg sit ou Sarel waar ek hom sewe jaar terug gelos het
Op die plek waar ons sorge met shooters by die dosyn gepos het

Hy sê, hoe gaan dit ou maat, daar is niks om te baat as mens kla nie
Dis sy vroeë pension van die myn wat stadig verdwyn oor die counter
In die huwelik getree, maar sy gat afgevee aan beloftes
Ja net twee jaar gehou voor dit alles moes vou in ‘n streekshof

Nou sit hy maar hier, sy breakfast is bier en sy lunch ook
Hy sê, almal is weg, ja, die dinge lyk sleg vir die hotel
By die water, by die mall, sit hul plekke propvol op ‘n Saterdag
Sarel bly maar getrou aan die wit baksteengebou, hoe dan anders?

Die kamers is vol, maar die spoke betaal nie hul rent nie
Die einde wat wag is nie mooi soos ‘n Hollywood prent nie
Die drive-in is dood, slush puppy is SPCA toe
Hy sê, nou toe, laat ons loop, by die off-sales koop ons ‘n bottel

En die bome staan paraat, die denne se granaat lê die straat vol
Hy sê hy’t charcoal en ‘n grid en ‘n flatty om te split, ons kan saam braai
En op sy balkon lyk die middag nou net te helder

(Woorde en musiek: Brixton Barnard)

[10] LIENA MONDEGREEN SE FILOSOFIE

Ek is die skewe een
Die skeel een
Dis vir mooi so
Dis vir my goed so

Wie wil nou altyd gelukkig wees
Altyd perfek wees
Altyd aan die pronk wees
Spekvet van al die geluk wees?

Ek is krom en skeef
En nou is ek op dreef
Dis vir mooi so
Dis vir my goed so

Wie wil nou altyd gelukkig wees
Altyd perfek wees
Altyd aan die pronk wees
Spekvet van al die geluk wees?

Ek is die knoffelasem
Die nat ruit wat wasem
Dis vir mooi so
Dis vir my goed so

Wie wil nou altyd gelukkig wees
Altyd perfek wees
Altyd aan die pronk wees
Spekvet van al die geluk wees?

Ek is kwalik meer as spelfout
‘n Lied wat verkeerd gehoor word
The moon that went behind the clouds
The moon that wept behind the clouds
The moon that’s wet behind the clouds

Wie wil nou altyd gelukkig wees
Altyd perfek wees
Altyd aan die pronk wees
Spekvet van al die geluk wees?

Die verkeerde woord is waar ek skuil
Want dit is waar die maan kan huil
En dis mooi so
Dit is vir my goed so

Wie wil nou altyd gelukkig wees
Altyd perfek wees
Altyd aan die pronk wees
Spekvet van al die geluk wees?

(Woorde: Moord Greeff, musiek: Roof Bezuidenhout)

[11] DIE SESDE DAG SE TWEEDE BEWEGING

Mense pak op, die vendusie is klaar
Die meeste trek maar laer by die Spar
Tjoklits vir mammie, biltong vir pa
Sweets vir die kinders wat die sakke help dra
My Liena, my Liena

Steaks groot soos Texas, sakke vol ys
Bier voor die branfien, mens moet jouself pace
Armes wat maar buite rondstaan
Die land en sy kontras sal ek nooit verstaan
My Liena my Liena

Silent gebedjies om die lotto te wen
Om net soos ʼn ryk man in chloor te kan swem
Ek speel ook met nommers, leef met die hoop
Om eendag vir jou ʼn groot huis te kan koop
My Liena, my Liena

Terug op die pavement tussen all sorts
Mense gesellig, kratte vol quarts
Later vandag word die kuier ʼn lem
Kots en verdriet en bloed wat saam swem
My Liena, my Liena

Counterfeit nik-naks in sakke gepak
Die spaza is besig, goed vlieg van die rak
Ek vra vir draw, ja, ʼn sigaret los
Kan nie glo wat ‘n pakkie jou deesdae kan kos
My Liena, my Liena

Ja, party van ons gaan maar hoes-hoes hier uit
Ander neem ʼn cous-cous en vegan besluit
Gister is dood en môre is gesluit
All that now matters is that we’ve got a date
My Liena, my Liena

My Liena my Liena
My Liena my Liena
My Liena my Liena
My Liena my Liena
My Liena my Liena
My Liena my Liena
Mammon se sluimer bring Saterdag se rus

(Woorde en musiek: Brixton Barnard)

[12] DEURNAGTREIN KAAP TOE

Krugerstraat se perron, ek en Liena wat lag
Vir passasiers en portiers wat op die deurnagtrein wag
Tasse deur die venster van ons tweedeklas koepee
Spoorlyn langs Kaap toe, Liena, net ons twee

Klerksdorp, Christiana, of Warrenton
Iewers sonder bagasie het jy afgeklim

Hittegolwe vlaktes, aandwind koel af
Die klap van wiel op spoor deur die Karoo in die nag
Hierdie wa ‘n wieg, jy op die bank langs my
Die ontbytghong lui, maar waar is jy

Kimberley, De Aar, of Hutchinson
Iewers, sonder bagasie, het jy afgeklim

Ek kon sien jy wou iets sê, maar jy’t toe weggedraai
Wat kan mens nou sê as jou woorde so wegwaai?

Laingsburg, Worcester, of Wellington
Iewers, sonder bagasie, het jy afgeklim
Laingsburg, Worcester, of Wellington
Iewers, sonder bagasie, het jy afgeklim

Klerksdorp, Christiana, of Warrenton
Kimberley, De Aar, of Hutchinson
Laingsburg, Worcester, of Wellington
Waar eindig ‘n spoorlyn en waar’s die begin?

(Woorde en musiek: Roof Bezuidenhout)

[13] PIERNEEF-BLOU

Hy bly nou in ‘n woonstel bo ‘n kafee
Dis die meeste wat sy beursie vir ‘n landlord kan gee
Die meubels wat hul hier gelos het kan hy maar hou
Die blou bed word ‘n bank as jy dit vou

Eskom moet maar fokof, die geyser mag heeldag loop
Hy lees in die koerant hoe die regering miljoene stroop
Dit los hom ongemaklik, dit los hom omgekrap
Hy wonder oor die toekoms en die pad wat die land stap

En die lig, die lig, die lig is Pierneef-blou
Dis ‘n kleur waarvan hy nie regtig hou nie
Afrika se son skyn net te blink
Oor die karre in die straat, oor die ou dak se sink

Hy hou nie van die taxi’s, hy hou nie van die middelklas
Hy haat die botterbul van sy eie spierwit ras
Hy haat emigrasie, Brittanje, Australië ook
Hy haat dit dat sy eks se borste nog by hom spook

Hy voel fokol vir oranje, hy voel fokol vir blanje blou
Nkosi sikelel’ en Die Stem kan hul ook maar hou
Hy hou nie van Mandoza, hy hou nie van Theuns Jordaan
Hy hou nie van sy vakansies kleintyd in ‘n karavaan

En die lig, die lig, die lig is Pierneef-blou
Dis ‘n kleur waarvan hy nie regtig hou nie
Afrika se son skyn net te blink
Oor die karre in die straat oor die ou dak se sink

Hy hou van donderstorms en die spore van ‘n trein
Hy hou van mense wat e-tol ondermyn
Hy hou van Hank Williams, the moon wept behind a cloud
Bonnie Prince Billy, hy hou ook van Johnny Dowd

Dit was seker fotoboekies, dit was seker maar Ben Brand
Dit was seker James Phillips en sy hoed se breë wand
Dit was seker maar something in Sundays you feel alone
Dis seker maar sy lot, ja, no direction home

Hy hou van die lente as die bytjies die blomme roep
Hy sit op sy balkon al voel dit soos ‘n stoep
Hogehak se skoene loop nou die strate vol
Hy trim maar aan sy ferns en sy whiskey glas is vol

En die lig, die lig, die lig is Pierneef-blou
Dis ‘n kleur waarvan hy nie regtig hou nie
Afrika se son skyn net te blink
Oor die karre in die straat, oor die ou dak se sink

(Woorde en musiek: Brixton Barnard)

[14] VAL

Ek’s jammer dat ek sommer so
Met die deur in die huis val
Dat ek nou weer aan jou dink
Is seker net toeval

Dit val my op dat mense soos ons
Beter met dans as met stap is
Dit val my op dat mense soos ons
Beter met sing as met praat is

Ek skryf mos op papier
Jy skryf in jou kop
Papier verslaan of verval
En notaboeke raak op

Dit val my op dat mense soos ons
Beter met dans as met stap is
Dit val my op dat mense soos ons
Beter met sing as met praat is

Twee brûe het jy verbrand
Vir elke een wat ek wou bou
Maar daai pad het nie brûe nie
Net ‘n kruispad die pad van rock ‘n roll

Dit val my op dat mense soos ons
Beter met dans as met stap is
Dit val my op dat mense soos ons
Beter met sing as met praat is

Lokval van woorde bouvallige klank
Met snaar en pedaal weef ons al lank
Iets wat soveel hegter is
As enige familieverband

Dit val my op dat mense soos ons
Beter met dans as met stap is
Dit val my op dat mense soos ons
Beter met sing as met praat is

Met voete wat soos ons s’n dans
Struikel mens neer
En as jy eers begin val het
Is daar niks wat jou kan keer

Dit val my op dat mense soos ons
Beter met dans as met stap is
Dit val my op dat mense soos ons
Beter met sing as met praat is

Soms noem ons onsself digters
Maar meestal val ons vas in woorde en taal
Mens vind dit moeilik om woorde te vind
As jy konstant so vryval

Dit val my op dat mense soos ons
Beter met dans as met stap is
Dit val my op dat mense soos ons
Beter met sing as met praat is

Maar toe val jy weg en eensklaps en lig
Met ‘n halwe groet en ‘n vraag oor jou gesig
Struikel jy steeds aan die ander kant?
Sê groete vir ou Louis en vir Paul van der Zandt

(Woorde en musiek: Roof Bezuidenhout)

[15] RYM

Hierdie dorp is met heimwee omhein
Vrot mielies in die silo’s
En tering in die myn
Die duiwel het Jesus
Se plek gevat in die wyn
Na die houe by die troue
Moes polisie die saal ontruim
Hierdie dorp is met heimwee omhein

Ek was ‘n skugter digter
In ‘n literêre woestyn
Geworstel met wiskunde
Maar pappa, kon ek rym
Maar is jy effe anders
Word jou pogings daagliks ondermyn
Spoeg hul graag na jou kant
Word jy verneder en verklein
Hierdie dorp is met heimwee omhein
Hierdie dorp is met heimwee omhein

As die donker dag gepleit het
En die son nog moes besluit het of sy wou skyn
Was my oë al lankal wawyd
Met woorde uit die taal uit in my brein
Voor die wasem nog geruit het
Of die ketel mooi gefluit het soos ‘n trein
Voor ons koffie en beskuit het
Marmelade toast gebyt het was dit plein
Hierdie dorp is met heimwee omhein
Hierdie dorp is met heimwee omhein

Toe ons tafel en gebed het
En ek skelm gesigaret het, kom daar ‘n sein
Dit was Monitor se nuus ‘n
Gesin het in ‘n sinkgat verdwyn
Ons het konstabel Elias
Wat eerste op die toneel was op die lyn
Vir ‘n misdaad soos die
Is hy en sy span net nooit getrein
En die dorp is met heimwee omhein
Hierdie dorp is met heimwee omhein
Hierdie dorp is met heimwee omhein
Hierdie dorp is met heimwee omhein

Bravade, tou en flitslig
Maar die soektog en sy geesdrif het gou gekwyn
Die gat was net te wyd
Diep en donker, soos ‘n drein
Hierdie dorp is met heimwee omhein
Die honde sing die koortjie
Ek help maar met die refrein
Die kafee het nie John Rolfe
Nou rook ek maar Rembrandt van Rijn
Ek kon iewers in die song
Nog ‘n sin gebruik wat eindig met die woord “pyn”

(Woorde en musiek: Brixton Barnard)

© Brixton Moord & Roof Orkes

Andries Bezuidenhout – Bleek Berus (album)

Bleek Berus is Andries Bezuidenhout se tweede solo album, wat in 2009 by One-F Music verskyn het. In 2024 is ‘n “remix” van die album vrygestel.

Luister op Apple Music, Spotify, YouTube, ens.

“Bleek Berus” is tussen 2007 en 2009 in Johannesburg deur Drikus Barnard opgeneem en gemeng, behalwe “Die laaste brandwag”, wat in 2004 deur Paul Riekert opgeneem en gemeng is.
Woorde en musiek deur Andries Bezuidenhout, behalwe “Die laaste brandwag” deur Andries Bezuidenhout/tradisioneel. “Mombak se sin” verwys na die “Pikaninie-wiegelied” deur Walter Spiethoff.
Verwerkings deur Drikus Barnard en Andries Bezuidenhout, behalwe “Die laaste brandwag” deur Andries Bezuidenhout en Paul Riekert.
Meester deur Paul Riekert.

Musikante: Drikus Barnard, Andries Bezuidenhout, Karla du Plessis, Andrew Evans, Joanne Jaques, Pat Plank, Paul Riekert, Jan Swart, Marissa West.

Opgedra aan medelede van die voormalige Brixton Moord & Roof Orkes: Ockert Greeff, Steve Savage, Drikus Barnard, Pat Plank en Andrew Evans. En natuurlik Esmé Evakwaad. Dankie aan KykNet vir finansiële ondersteuning vir die opname van “Die laaste brandwag” vir die reeks “Die liedjies wat ons ken” (2004). Spesiale dank aan Fanie Grové vir finansiële en familiale ondersteuning.

Uittreksels uit resensies van “Bleek Berus”:

“ ‘Modest’ is the best word to describe Andries Bezuidenhout. Throughout our two-hour interview he constantly tries to downplay the importance of his work as a singer/songwriter, as someone who carried the Voëlvry spirit into the 21st century. But for me Andries is one of the most exciting and versatile characters in the alternative Afrikaans scene. Many will know him as the singer of the now defunct Brixton Moord en Roof Orkes. But he’s also a sociologist at Wits University and a columnist for Rapport, while last year he published his first volume of poetry, Retoer. It took him five years to come with a follow-up to his first solo album, Insomniak se Droomalmanak. But the recently launched Bleek Berus was well worth the wait. Largely produced by Andries’s ex-band mate Drikus Barnard it has a bleak, almost tinny sound and songs that tell tales of leaving, murder and ecological disaster. Discomforting tunes for an uncertain age, but always with a touch of humour.”
– Fred de Vries, LitNet

“Oukei, hier hoor ek nou ’n liedjie wat vir klassieke status bestem is, is ’n gewaarwording wat jy bitter selde kry. Dis dan wanneer jou bloed ’n snaar word, soos David Kramer sê, en jy vergeet van alles anders in en om jou. Ek het daardie spesiale transendentale hoendervleis ervaar toe ek as omgekrapte 17-jarige in 1988 vir Johannes Kerkorrel en die Gereformeerde Blues Band in die ou Grand Central in Kerkstraat gaan kyk het en deur Hillbrow oorweldig is. En byna 20 jaar later by Oppikoppi 2007 word ek deur dieselfde gevoel herbesoek toe Andries Bezuidenhout sy ‘Dis net werk toe wat ek nog deur Hillbrow ry’ begin speel. ‘Certain songs they get so scratched into our souls’ sing The Hold Steady, en Bezuidenhout se Hillbrow, wat direk na Kerkorrel se liedjie en ook Donker donker land verwys, is een van daai – die soort ballade waarop Leonard Cohen trots sou wees… En hierdie is nie die enigste juweel op Bleek berus nie. Bezuidenhout… se tweede album bevat tien ambisieuse snitte wat veral die woord, die werklikheid en die emosie van woestyn verken in duister lirieke, mineurtone en afsydige melodieë vol skaduwees… Bezuidenhout het reeds met sy solo-debuut, Insomniak se droomalmanak (2003), bewys dat hy ’n hoogs begaafde liriekskrywer is, maar sy tweede is musikaal interessanter, veral vanweë Drikus Barnard se musiekregie wat intieme akoestiese kitaarspel treffend met elektroniese klanke en slagwerk inkleur en vervreem. Dis ’n merkwaardige album wat verbete probeer sin maak van ’n ongenaakbare wêreld, en in die proses Bleek berus vind in die treurige skoonheid van woord en klank.”
– Danie Marais, Beeld

“He may describe himself as a mere ‘blip’ on the Afrikaans cultural scene but Andries Bezuidenhout’s new album Bleek Berus (One F Music) positions him as one of the country’s most significant songwriters. This is evident on the poignant Dis Net Werk Toe Wat Ek Nog Deur Hillbrow Ry, a nostalgic lament, which poses the question: What happened to the Voëlvry generation? Johannes Kerkorrel’s Hillbrow was an anthem for the youth that rallied around the Voëlvry movement, so Bezuidenhout’s confession that the only time he thinks about the run-down suburb is when he drives through it on the way to work is a severe indictment of how times have changed between 1989 and 2010. Bezuidenhout acknowledges this in the liner notes when he describes the song as being about the Voëlvry generation who now drive BMWs and are too afraid to pick up hitchhikers. In 1989 Kerkorrel was singing ‘gee you hart vir Hillbrow’ and taking the piss out of racist South Africans behind the wheels of their BMWs voting for the National Party. Bezuidenhout in 2010 is asking the questions: What has become of that punk spirit that fuelled Voëlvry? … As the title suggests, the album is fascinated with the idea of white people finding peace in the new South Africa, reconciling their troubled history and positioning themselves within the social fabric of South Africa — and the bleak dry landscape is the perfect metaphor for that history. While friends emigrate and others live in fear, Bezuidenhout is looking forward — too much a part of this country to quit, but also disenchanted with the way most white people live their lives in the new democratic South Africa. Is the Voëlvry message still relevant to white South Africans in 2010? Bezuidenhout doesn’t have the answers, but he is asking the questions.”
– Lloyd Gedye, Mail & Guardian

“Tematies sny die meeste liedjies aan droë plekke. Soms het dit direk met waterlose landskappe te doen, andersins met plekke waarheen uitgewyk is en daar dan na die waterryke van die ­bekende gesmag word. Moet egter nie stofgetrapte gedagtes of ’n sentimentele geweeklaag verwag nie. Daar is humor en lewenswaar­hede wat werklik vermaak en met jou praat. Bezuidenhout het saamgespan met Drikus Barnard (Brixton van die voormalige Brixton Moord en Roof-orkes). Hulle het sowat twee jaar lank aan die album gewerk. Sy vorige solo-album, Insomniak se Droomalmanak (2003), het destyds al die hoop laat opvlam dat dit opgevolg sou word. Hoewel hy hom meer onlangs met die digkuns besig gehou het (en dit wys in die album), is die nuwe album meer as welkom. In ’n persverklaring word dit ‘hedendaagse Americana en alt-country’ genoem, maar hierdie album is uit Afrika. Waar anders kan die ‘Pikaninie-wiegelied’ só klink? Die elektroniese inkleding is oorspronklik en luister gerus na die ­onverbeterlike stemkombinasie van Bezuidenhout en Marissa West op die snit ‘Droogte’.”
– Marian Malan, Die Burger

LIRIEK EN MUSIEKVIDEO’S

[1] SANDMYN

Tyd is wind en water
en drome splinters en skerwe
– Jeanne Goosen

Sit jou hoed op, bring jou graaf
As jy die moed het om dit hier te waag
Dis ʼn stortvloed van woorde wat ons nou moet sif
Sommige vertroos maar die meeste vergif
Steek die oor soos ʼn angel, die brein soos ʼn pen
Maar enkele klanke verlig die klem
Van die wurg wat ons vashou, die spoke wat ons jaag
Maar eers moet ons dit die woestyn in waag

Duine skuif oor die rivierbed se gruis
Om die ligging van edelstene uit te wys
Nou moet ons sif, sorteer, distilleer
Want woestynroos, kristal, selfs diamant verweer
So slaan in jou penne, verdedig jou kleim
Sif die sinne sorgvuldig voor begrip verdwyn
Hier myn ons vir klank, vir woord en taal
Want uiteindelik kom die duine om dit terug te haal

Drikus Barnard: Baskitaar, klawers, klankeffekte
Andries Bezuidenhout: Stem, staalsnaarkitaar
Andrew Evans: Tromme

[2] DIE LAASTE BRANDWAG

Hierdie is ʼn ander perspektief op diere wat deur mense as onnosel beskou word. Wie is ons nou om te praat? Dis geskryf as opdrag vir kyknet se program “Die liedjies wat ons ken”. Die lyn oor die gif in die grond het ek waarskynlik by Drikus gesteel.

Ek’s die laaste brandwag, die laaste bobbejaan
Hierdie krans is nou my fort, ek kan nêrens anders gaan
Te laat het ek geroep toe ek die vyand gewaar
Nou’s daar niemand om te waarsku teen die sluipende gevaar
Vir leeus en luiperds was ons altyd maar bang
Vir ʼn uil of ʼn arend wat ons kleintjies vang
Maar die slimste vyand lê lepel met ons gene
Die wreedste roofdier loop op net twee bene

Bobbejaan klim die berg, so haastig, so lastig
Bobbejaan klim die berg, so haastig en so lastig
Bobbejaan klim die berg om die boere te vererg
Hoera! Vir die jollie bobbejaan

Sy oogtande is klein, maar sy masjiene byt
Hy verspied eers versigtig, maar vinnig is jy spyt
Want sy putte en pompe versamel soos luise
Suig die laaste druppel water uit die aarde se sluise
Daar was stamvrug, mispel en wildevy
Nou’s daar doringdraad om boorde wat staan in ʼn ry
En riviere loop in pype diep onder die grond
En ʼn tonnel het die berg in sy skouer verwond

Bobbejaan klim die berg, so haastig, so lastig
Bobbejaan klim die berg, so haastig en so lastig
Bobbejaan klim die berg om die boere te vererg
Hoera! Vir die jollie bobbejaan

Wat gaan jy doen as die laaste boom knak
As jou longe na ʼn laaste happie suurstof snak
As geen dier se karkas oor is om jou tande in te slaan
Na wie sal jy dan met jou leë pens gaan?
As die gif in die grond selfs jou voetsole brand
As jy driftig op soek is na ʼn nuwe land
Sal jou roep, soos myne, weerklink teen die krans
Sal jy die sterre smeek vir net een laaste kans?

Spot maar, lag maar, wat sal jy nou verstaan?
Jy dink mos jy’s besig met jou vooruitgang
As jy lank terug jou hande op die aarde wou hou
Maar nou’s dit te laat, wat help dit nou
Om te waarsku teen vuurmaak en klippe slyp
Teen arrogansie as jou hande na die hemel gryp
Ek’s die laaste brandwag, die laaste bobbejaan
Dis vir eeue reeds wat jy my roepkreet verontagsaam

Bobbejaan klim die berg, so haastig, so lastig
Bobbejaan klim die berg, so haastig en so lastig
Bobbejaan klim die berg om die boere te vererg
Hoera! Vir die jollie bobbejaan

O moenie huil nie, o moenie treur nie
Die Stellenbosse boys kom weer

Andries Bezuidenhout: Stem, staalsnaarkitaar
Karla du Plessis: Stem
Joanne Jaques: Stem
Pat Plank: Elektriese kitaar
Paul Riekert: Baskitaar, perkussie

[3] MOMBAK SE SIN

Oor ʼn man wie se seun tydens ʼn rooftog doodgeskiet is. Met wie praat hy as hy daar by die kombuistafel sit? Hierdie lied praat met Moord Greeff se liriek “Dronk op jou eie” op die Brixton Moord & Roof Orkes se album “Spergebied”, asook die “Pikaninie-wiegelied” deur Walter Spiethoff.

Welkom by die venster van my kombuis
Die drama wat hier afspeel sal ek jou wys
Een tafel, een stoel en een akteur
Kom wag maar vir Godot by die agterdeur

Die buislig neurie my dronkmanslied
Die yskas sidder om my te ontbied
Kom haal ʼn blokkie koue vir die klingel in jou glas
Kom kry daardie rillings wat jou gorrel was

As jy soms wonder met wie ek praat
As ek mompel by die tafel in die aande laat
As ek nie drink kry ou Mombak sy sin
Byt hy my neus af en ore

Jy dink jy’s onsigbaar maar ek voel jou oë
Jou neus teen die venster, jou onvermoë
Om jou staar te verdoesel verklap jou alweer
Dis Mombak wat waarsku teen jou die voyeur

Verlies is vir mense met iets te verloor
Smart is vir vrate in die middernagkoor
Ek kla nie, ek huil nie, ek vra nie applous nie
Niemand hier is lus om vir iemand te flous nie

As jy soms wonder met wie ek praat
As ek mompel by die tafel in die aande laat
As ek nie sluk kry ou Mombak sy sin
Byt hy my neus af en ore

My pad is reguit, maar ek’s lankal verlore
Ek volg maar gedwee in genetiese spore
Dis ek, manalleen, met ʼn donkermaan
Dis ek en Mombak, net ons twee saam

As jy soms wonder met wie ek praat
As ek mompel by die tafel in die aande laat
As ek nie suip kry ou Mombak sy sin
Byt hy my neus af en ore

Drikus Barnard: Baskitaar, orrel, klankeffekte
Andries Bezuidenhout: Stem, staalsnaarkitaar
Andrew Evans: Tromme
Jan Swart: Elektriese kitaar

[4] KLIPHART

Lüderitz kry fossielwater diep uit die aarde. Wilma Stockenström het ʼn siniese gedig hieroor geskryf, maar hierdie is ʼn liefdeslied met ʼn ompad.

So jy sê my hart is ʼn woestyn
Waarin jou woorde en drome soos water verdwyn
Jy sê my grond is te droog vir plante om te groei
Dat die son dit wat lewe ongenaakbaar skroei

So bring die buie, bring die reën
Laat die wolke hulle trane oor droë grond ween

Maar jy sien hier is stilte wat geen mens kan beskryf nie
Waar masjiene se geraas nie jou vrede verdryf nie
Waar die hemel ongehinderd oor die aardkors skuif
En die horison se arms om die einders buig

Bring die buie, bring die reën
Laat die wolke hulle trane oor droë grond ween

Hier is magma wat deur gleuwe in die aardkors beur
Om die gang van die wind se verweer te steur
Met bonkige rotse gerangskik as rif
Wat oor die landskap lê soos ʼn draak se rug

Bring die buie, bring die reën
Laat die wolke hulle trane oor droë grond ween

En kyk hier is kranse wat skuiling bied
As die wind die sand deur die lug laat klief
Volg net die kontoere, die kleure, die teksture
Die spore lei jou dalk na verborge riviere

So bring die buie, bring die reën
Laat die wolke hulle trane oor droë grond ween
In antieke grotte wag die suiwerste water
Saam met my drome word dit diep in klip bewaar

Drikus Barnard: Baskitaar, perkussie, geprogrammeerde strings, fluite en klankeffekte
Andries Bezuidenhout: Stem, staalsnaarkitaar

[5] HOËVELD-UTOPIAS

Die Hoëveld as woestyn en oor die estetika van lelik. Die titel het ek met toestemming by die sosioloog en historikus Jon Hyslop gesteel.

Die son se gesig word weer bleek belig
Deur die koue filters van die Hoëveldlug
Die sfeer word omvou deur ʼn kras, kil blou
Met vliese van kristal wat aan die koepel klou

Die winter penetreer steen en sement
Gee aan elke huis hier ʼn koue fondament
Karavaan bly staan op baksteen en wiel
Onder die kaal, kaal stokke van ʼn druiweprieel

Hoe lank duur die winter, sê vir my
Of dink jy die seisoen het gekom om te bly?

Dis snerpend teen skemer, nypend in die nag
As Nigel en Balfour op die oggend wag
Vir murg en ryp en pyp te ontdooi
Om die rillings tydelik uit lywe te looi

Die riwwe hier onder is vir hitte verpand
Maar daardie vuur het lankal uitgebrand
Skagte val toe, torings trek skeef
Onder Main Reef Road lê die tonnels nou leeg.

Daar’s dalk klaarheid in kras, ook ʼn wil in kil
Dan word brandende vrae uiteindelik stil
Bring die winter se lug ʼn bleek berus
Wat soos die wind en die mis
Oor jou skouers kom rus

Hoe lank duur die winter, sê vir my
Of dink jy die seisoen het gekom om te bly?

Drikus Barnard: Baskitaar, perkussie, orrels, geprogrammeerde strings
Andries Bezuidenhout: Stem, staalsnaarkitaar
Jan Swart: Elektriese kitaar

[6] DIS NET WERK TOE WAT EK NOG DEUR HILLBROW RY

Een oor die voëlvry-generasie wat nou self in BMW’s ry en te bang is om rylopers op te laai.

Liewe Laetitia, ek het lanklaas geskryf
Jy weet, dinge gaan maar rof in hierdie bedryf
Geen tyd meer vir vriende, of tyd om te onthou
ʼn vinnige e-mail om kontak te hou

My kitaar is vol stof waar dit staan in die hoek
Na die trek van die Kaap af is al my LP’s nou soek
Daar was bokse vol foto’s, leggers vol briewe
Die uitsorteer laat ek nou maar oor aan die diewe

En ek weet nie meer vir wie om my hart te gee nie
En tog het ek nooit daai ou songs verleer nie
Dis net werk toe wat ek nog deur Hillbrow ry

Jy weet, ek ry nou die dag verby die Chelsea Hotel
Vensters toegespyker, haar dae is getel
Geen Mini-Cult Cinema, geen Estoril Books
Hoe gaan dit in Londen, het jy gevind wat jy soek?

En ek weet nie meer vir wie om my hart te gee nie
En tog het ek nooit daai ou songs verleer nie
Dis net werk toe wat ek nog deur Hillbrow ry

Bernoldus en Kerkorrel is albei dood
En Kombuis se kinders is al amper groot
Laetitia, ek weet ek moet jou keuse respekteer
Maar tog moet ek sê ek het iets geleer

Al weet ek nie vir wie om my hart te gee nie
En al weet ek nie hoe het ek liefhê verleer nie
Dis net huis toe wat ek nog deur Hillbrow ry
Tog is ek vasgeanker, moet ek hier bly
Is ek deel van hierdie land met liefde en haat
Het ek te veel gegee en te veel gevat
Om die donker land nou te verlaat
Om die donker, donker land nou te verlaat

So nag, liewe Laetitia, jy moet lekker slaap
Ek druk alweer delete, laat ons dit hierby laat
Droom sagte drome in die noordelike nag
In die suide van Afrika sal ek vir jou wag

Drikus Barnard: Baskitaar, perkussie, elektroniese klavier, elektriese kitaar
Andries Bezuidenhout: Stem, nylon- en staalsnaarkitaar

[7] DIE RITME VAN CHAOS

Een oor wit vrees en ʼn onvermoë om vrede te maak met die kontinent waar ons boer.

Voor my is ʼn teerpad, onder my voete gly
Die wit strepe stadig verby
Ek balanseer my op die middel van my weg
ʼn Padbordjie sê daar’s ʼn afdraai voor
Die afdraaipad na Afrika
Maar dis ʼn stofpad, ʼn grondpad, ‘n
Pad met baie klippe, ‘n
Kronkelpad, ʼn hardepad, ‘n
Pad met baie stampe
En die tromme hou die ritme van chaos

En die vroue vra
Is Afrika se nagte dan soveel donkerder
As dié van ander kontinente?
Skyn Afrika se son dan soveel skerper
As dié van ander kontinente?

Alpha en Beta Centauri, vlammende inferno’s
En die Suidekruis gekruisig in die naglug
Ek balanseer my op die middel van my weg
Die padbordjie sê die afdraai is naby
Die afdraaipad na Afrika
Maar dis ʼn stofpad, ʼn grondpad, ‘n
Pad met baie klippe, ‘n
Kronkelpad, ʼn hardepad, ‘n
Pad met baie stampe
En die tromme hou die ritme van chaos

En die vroue vra
Is Afrika se nagte dan soveel donkerder
As dié van ander kontinente?
Skyn Afrika se son dan soveel skerper
As dié van ander kontinente?

En die afdraai is ʼn hartklop
Maar die ritme laat my vrees
Die afdraai is ʼn wete
Iets onstuimig in my gees
En my hartklop hou die ritme van chaos
My hartklop probeer maar om die ritme te hou
Van chaos

Drikus Barnard: Baskitaar, perkussie, orrel, klankeffekte
Andries Bezuidenhout: Stem, staalsnaarkitaar
Marissa West: Stem
Mariska Ison: “Wanneer moet ek sê ‘En die vroue vra’?”

[8] DROOGTE

As jy sukkel om jou woorde of ʼn wysie te vind en terugval op dit wat bekend is.

As jou vingers soekend oor die klawers voel
Die melodie is afsydig, die note koel
En die woorde draai hul rug keer op keer
En weier om die rym en ritme te leer

Maar as ʼn koue nag jou lippe kom soen
Die woestyn die duine deur jou are spoel
Weet jy sand kan ook in riviere vloei
En die maan se weerkaatsing op droë grond bloei

So kyk deur die ruit na die mis, die nag
Na die wolke wat wasig om ʼn volmaan wag
Om deur wind en verbeelding gestaltes te maak
Wat die oog kan betower, die hart kan raak

Maar as ʼn koue nag jou lippe kom soen
Die woestyn die duine deur jou are spoel
Weet jy sand kan ook in riviere vloei
En die maan se weerkaatsing op droë grond bloei

Maar die klawers word gevang deur ʼn meester se sug
Soos die vingers geleer het deur vers en brug
Word bekende geyk, wysheid ʼn leuen
Word elke deuntjie in tyd versteen

Maar as ʼn koue nag jou lippe kom soen
Die woestyn die duine deur jou are spoel
Weet jy sand kan ook in riviere vloei
En die maan se weerkaatsing op droë grond bloei

So hang hierdie lied aan ʼn notebalk
Sodat dit droog kan word en eendag dalk
Vind iemand se vingers die dans oor ivoor
Kan iemand dalk sy pad in melodie verloor

Drikus Barnard: Baskitaar, perkussie, klankeffekte
Andries Bezuidenhout: Stem, nylonsnaarkitaar
Marissa West: Stem

[9] DIE SPRINKANE SE BEGRAFNIS

Oor hulle wat die kontinent verlaat en ons wat agterbly.

Die donker roep my nader links van die middellyn
Katoë volg my roete wat in die nag verdwyn

En jy is nie hier nie, net Afrika se nag
Jy is nie meer hier nie, net Afrika wat wag

Ek kyk maar deur die lense van my Costello-bril
Knip my oë nou aanhoudend om die slaap se sus te stil

En jy is nie hier nie, net Afrika se nag
Jy is nie meer hier nie, net Afrika wat wag

So jy klim toe op ʼn vliegtuig na ʼn ander firmament
Skud die stof van jou voete van hierdie kontinent

En jy is nie hier nie, net Afrika se nag
Jy is nie meer hier nie, net Afrika wat wag

En die sprinkane hou begrafnis op my kar se voorste ruit
Muggies as confetti vir die dood se bruid

En jy is nie hier nie, net Afrika se nag
Jy is nie meer hier nie, net Afrika wat wag
Dis ek wat nou hier agterbly in Afrika vannag

Drikus Barnard: Klawers, klankeffekte
Andries Bezuidenhout: Stem, nylon- en staalsnaarkitaar

[10] VERNICHTUNGSBEFEHL

ʼn Ander weergawe van hierdie een is beskikbaar in die digbundel “Retoer”. Oor die skuld van onskuld. In 1904 het die Duitse koloniale regering tweederdes van die Herero’s uitgewis. Hul drinkwater is byvoorbeeld by Omaheke vergiftig.

“Innerhalb der deutschen Grenzen wird jeder Herero, mit oder ohne Gewehr, mit oder ohne Vieh erschossen…”
– Generaal Lothar von Trotha, 1904

Ferdinand, hierdie land laat net besoekers toe
Hulle laat soms koeëls en bottelskerwe agter
Wat heel toevallig onder duine bewaar word
En ná ʼn eeu dalk vir ʼn oomblik
Onverwags in die son kan blink
Om miskien opgetel te word, deur vingers bevoel
In ʼn handpalm gerol, geweeg, gewoel
Die wind hou reëlmatig aan met vee
Die duine skuifel ritmies oor die aarde hul treë
Oor spore van Schutztruppe se stewels
Deur modder, perdepote, ʼn slee se sleep
Wat verstar het, soos die blou oë, blonde hare
Wat onskuldig oor die visier gestaar het
En getrou, miskien selfs gedwee
Die Vernichtungsbefehl aanvaar het

Ferdinand, hierdie land laat slegs besoekers toe

Ferdinand, die berg wat brand
As baken gloei Königstein al lank
Vir ontdekkers met hul skepe op reis
’N Wit vrou word verewig op ʼn rots se wand
ʼn offerande van die tyd
Lank voor die eerste piramides
Het inwoners van hiérdie woestyn
Figure op klip geverf, gekerf
Om stories vir hul kinders te bewaar
Maar wat nou stom in gesteentes verstik

Ferdinand, hierdie land laat slegs besoekers toe

Ferdinand, flamink en kormorant
Óók besoekers aan hierdie land
Soos soveel ander wat by waters kom rus
Maar altyd, altyd verder trek
Gemsbok en Damara dik-dik
Hou langs die skedelkus.
In die sand lê ligene swart
Die vensteralge bloei as hulle die mis oplek
Welwitschia mirabilis se twee blare verflard
Wye romp van haarwortels soek na vog
Maar dis dor, en die lewe is tydelik
Kortstondig vir tweeduisend jaar
Die voortbestaan van ʼn spesie onseker
Dit word slegs geduld
Kameeldoring, kokerboom en tamarisk
Boor diep die aarde in
!Narra en tsamma reg vir pluk
ʼn Halfmens spook teen die Spitzkoppe-hange

Ferdinand, altyd van die voete se kant
Waai die wind ʼn duinegraf oop
En word die bene gerangskik, afdraand
Soos die sand die skelet ontbloot

Ferdinand, hierdie land laat slegs besoekers toe

Ferdinand, die klippe, die sand
Ons ken nie die oorsprong van gneis nie
Slegs die strepe laat ons raai, laat ons raai
Die skis glimmer met spore mika
Maar ons kan net wonder oor hul ontstaan
By Roter Kamm getuig ʼn gat
Hoe die hemel die land bestook het
Met meteoriete van nikkel en yster
Wat aan flarde breek voor hulle brandend uit die lug
Hulself op die aardkors wreek
En dan, as besoekers uit die buitenste ruim
Die landskap vervorm en hulself deel daarvan maak
Om eers later in Windhoek, in ʼn winkelsentrum
Vermonument, geklassifiseer te word
Een middeldeur gesny en gepoets
Blink in die blik van toeriste en die son

Ferdinand, hierdie land laat slegs besoekers toe

Ferdinand, selfs ʼn diamant
Rus hier nie vir lank nie
En word uitgesnuffel, gesif of gesuig
Of solank bewaak in ʼn Sperrgebiet.
Maar doringdraad kan die mis nie keer nie
Net die son kan, en moet ook onskuld verdamp
Ons luister nie meer na bevele nie
Ons blou oë kyk nie meer
Deur blonde kuiwe of visiere nie
Ons velle te laat deur die son verleer.

Ferdinand, hierdie land laat slegs besoekers toe

Ferdinand, dis nou ʼn ander land
Tog keer ek soms terug as besoeker
Die son gloei nog helder teen die Khomasberge
By Karibib strek die savannas nog wyd
Die duine kruip statig, stadig soos altyd
In Ovamboland vloei die Kunene konstant
Na April sif die oosweer nog warm
Op Walvisbaai en Swakop neer
Skurwe berge herberg bome in droë Damaraland
Maar weet jy
Al waai Gathemann’s se vlae steeds op die balkon
Bedien hulle al lank nie meer ontbyt nie
Al is Swakopmund nog gehul in die mis
Is die jetty jare terug met doringdraad gesluit
In Windhoek het Keiserstrasse ʼn ander naam
En A la Pergola het afgebrand
Op Lover’s Hill, in Walvisbaai
Waar jy met die tuinslang, laat daardie aand
Raadop, maar vasberade jou kar parkeer het
Is nou ʼn baksteenmonument

Ferdinand, hierdie land laat slegs besoekers toe

Ferdinand, die geheue verdamp, verdor, droog op
Net die duine hou konstant aan met skuif
En vervorm deur die jare
Besluit self wat word gehul of onthul
Verander so reëlmatig van gestalte
Al is dit ʼn refrein wat herhaal, herhaal
En ek weet nie meer waar jy woon nie
Of dalk is jy lankal dood
Ons stories, ons besoek nou onbenullig
Wat saam met ons en die tyd verslaan
Soos die bitter in die water van die Omaheke
Soos geboue wat verweer, velde wat verbrand
Miskien het een spoor tóg versteen
Gestol in die modder, deur ʼn duin bewaar
Miskien oor ʼn eeu, oor ʼn honderd jaar
Sien Schutztruppe ons bottelskerwe
Deur die mis en die newels die spore van ons stewels
En kan húlle ook wonder, onskuldig wonder
Oor die stories wat die sand vergaar

Ferdinand, hierdie land laat slegs besoekers toe

Maar vir eers bly onbegryplik die woorde, die name
Luitenant, Ferdinand, verdamp, brand, skand, sand, land

Drikus Barnard: Baskitaar, perkussie, orrels, elektroniese strings, klokke en ander klankeffekte
Andries Bezuidenhout: Stem, staalsnaarkitaar